Từng chân cột, từng góc tường ấy nay chỉ còn mấy người, kẻ quỳ kẻ
phục mà đọc kinh. Chỗ này là chỗ một ông cụ già đã chết đói. Xó nọ hai
mẹ con nhà một bà già cũng đã đói chết! Chân cột kia thì cả nhà bốn bà
cháu mẹ con chuyên xe sợi vá lưới nay chỉ còn mỗi người mẹ. Có khoảng
hai chân cột và suốt mé đường không còn người nào. Đó là chỗ gia đình cụ
trùm; còn vợ chồng cụ lang cùng với mấy gia đình đi nghề, nhịn đói mà
vẫn cứ liều vượt sóng gió ra khơi đắm thuyền chết hết. Có hai gia đình
không thể đổi cá lấy nổi bát gạo vì cá rẻ quá, và chẳng người nào còn gạo,
đành ăn cá trừ cơm thì bị kiết lỵ ốm chết. Nhà năm người còn hai; ba người
còn một.
Cụ Khiêm vẫn nhớ như in từng người đã ngồi dưới các chân cột, mé
tường, xó cửa ấy. Từng ông già bà lão, đàn bà con mọn, đàn ông trai tráng,
con gái con trai, trẻ lớn trẻ bé... họ đã hàng tháng hàng năm xưng tội với
cha, chịu lễ của cha, đón lấy nước phép của cha rẩy mà vuốt lên trán, rồi
làm dấu thánh giá, quỳ gục xuống khi cha giơ chén ca-ly-xê và mình thánh
Chúa lên trong tiếng chuông rung rộn ràng. Họ còn cúi đầu xin cha nhận
cho họ và họ bằng lòng làm vợ làm chồng ăn ở suốt đời hòa thuận với
nhau, rồi ôm những đứa bé mới lọt lòng để cha rửa tội tổ tông truyền và đặt
tên thánh quan thầy cho con cháu họ...
"Giêsu! Giêsu! Thế mà họ đã chết rồi! Họ đã chết đói
cả rồi!"
Liền với tiếng kêu lần này của cụ Khiêm, lại vang lên những câu nói
của Lương. Lương nói rành mạch nhẹ nhàng nhưng cụ Khiêm thấy trong
con mắt của Lương có sự đau xót vô cùng, quyết liệt vô cùng như thể tất cả
mọi nỗi thống khổ của những con người kia đã mượn lời Lương mà nói,
mượn mắt Lương mà nhìn mà phán xét và cũng sẽ mượn cả tay Lương mà
trừng phạt làm thành sấm sét mà trừng phạt các quân giặc quân dữ.
***
