Thổi lấy xoong cơm xong, Sơn thu dọn bàn học rồi lại ra ngoài đồng.
Trên đê cao, dài tắp, Sơn đi ngược lên, sau lưng là cửa sông, xa là biển. Hải
Phòng ở phía trước mặt Sơn. Những nhà máy Xi măng, Máy tơ, Máy chỉ,
Cốt phát, và bến tàu Sáu Kho của Hải Phòng cứ nối tiếp nhau nổi lên trong
trí tưởng Sơn, vẫn hoạt động nhộn nhịp, dồn dập như những năm 1938 -
1939. Những ống khói, những tầng máy, những khói lò, những sóng điện,
những cơn lốc bụi than và xi măng, những tiếng ầm ầm, xình xịch, những
tiếng còi tầm và còi tàu, và những người những phu, những thợ, những
thủy thủ, những chân sào, đông nhất vẫn là những vóc dáng quần nâu áo
nâu, quần áo vải xanh đặc, quần áo rách vá, nón mũ cũng rách vá,... tất cả
càng thêm quen thuộc thân thiết với Sơn. (Sơn cố thấy như thế, tưởng như
thế, và mong muốn như thế, chứ Sơn đã được làm lụng, được ăn ở với họ
bao giờ đâu?!...).
Sơn lại nghĩ đến những năm 1943-1944 tới Sơn sẽ không vào một
trường cao đẳng nào, trong khi ấy Sơn vẫn học giỏi vẫn được các bạn quý
mến, và làm cha mẹ họ hàng chung quanh càng phải trông đợi về tương lai
của Sơn.
A! Vẫn là điều này Sơn lại phải nghĩ đến với những cảm xúc mạnh
nhất, sâu nhất:
- Sơn không thể ăn, không thể học, không thể sống như thế được nữa!
Sơn giơ tay lên nặn nặn trán. Những ý nghĩ của Sơn trên đây như có
những đôi mắt nhìn suốt vào: Chấn và Cam. Hay nói một cách khác, khi
tâm trí Sơn cất lên thành những tiếng đó, thì Chấn và Cam là hai người
đang nghe cũng như đã từng nghe nhiều điều sâu kín khác của Sơn.
Chấn thế là đích xác bị bắt rồi, đang ở trại giam. Tuy Sơn không có
một bức ảnh nào của Chấn, nhưng cái trán hói, đôi mắt kèm nhèm và vẻ
mặt trầm tĩnh của người tù đi đày Côn Lôn về ở cái gác nhỏ đại lý làm việc
suốt ngày suốt đêm mà ăn uống và ăn mặc chỉ hơn tù một chút ấy, vẫn giữ
