khác trong thời đại của ông hoặc trước đó, ông đều thấy có một quy luật
chung lặp đi lặp lại, nhiều lần, với một sự chính xác toán học.
Đây là một sự trùng hợp lạ kỳ, hay là một điều gì đó có một tầm quan
trọng lớn lao đối với kinh tế học và xã hội? Quy luật này có còn đúng
không nếu áp dụng vào những tập hợp dữ liệu có liên quan đến những vấn
đề khác ngoài của cải hoặc thu nhập? Pareto là một nhà cách tân đại tài, vì
trước ông ta chưa có ai từng xem xét hai tập hợp dữ liệu có liên quan với
nhau – trong trường hợp này là so sánh phân phối thu nhập hoặc của cải với
số người có thu nhập hoặc chủ sở hữu tài sản – và so sánh tỷ lệ phần trăm
giữa hai tập hợp dữ liệu này. (Ngày nay phương pháp này đã trở nên bình
thường, và đã dẫn đến những bước nhảy vọt lớn trong các hoạt động doanh
thương và kinh tế.)
Mặc dù Pareto đã nhận thấy tầm quan trọng và phạm vi áp dụng rộng
lớn của khám phá của ông nhưng, thật đáng tiếc, ông lại rất kém trong việc
giải thích nó. Sau đó ông tiếp tục đưa ra hàng loạt những lý thuyết xã hội
học kỳ thú nhưng lan man, chẳng đâu vào đâu, tập trung vào vai trò của bộ
phận tinh hoa của xã hội, để rồi cuối đời ông, những tư tưởng ấy đã bị
những tên phát xít theo phe Mussolini lạm dụng và bóp méo. Ý nghĩa của
Nguyên lý 80/20 đã bị “trùm mền” cả một thế hệ. Trong khi một vài nhà
kinh tế học, đặc biệt là ở Hoa Kỳ,6đã nhận thấy tầm quan trọng của nó
nhưng mãi đến sau Chiến tranh Thế giới Thứ hai mới có hai người đi tiên
phong cùng lúc nhưng hoàn toàn khác nhau bắt đầu tạo ra được những đợt
sóng gây chú ý dư luận với Nguyên lý 80/20.
1949: Nguyên lý Thiểu Công của Zipf
Một trong những người đi tiên phong là giáo sư ngữ văn dạy ở Đại học
Harvard, George K. Zipf. Năm 1949, giáo sư Zipf khám phá ra “Nguyên lý
thiểu công” vốn thật ra là một tái khám phá và cụ thể hóa nguyên lý của
Pareto. Nguyên lý của Pareto phát biểu rằng nguồn lực (con người, hàng
hóa, thời gian, kỹ năng, hoặc bất cứ thứ gì khác có khả năng sản sinh thêm
giá trị mới) thường có khuynh hướng tự sắp xếp chính mình để giảm thiểu
công việc, để rồi chừng 20-30% của bất cứ nguồn lực nào chiếm 70-80%
