qua thực tế; nếu không, chỉ còn một con đường, trong tình hình thị trường
tự do, là đi đến chỗ phá sản. Thực tế chỉ có bấy nhiêu là đúng, không còn
khả năng nào khác.
Thế nhưng toàn bộ bằng chứng của lịch sử cho thấy là sự phồn thịnh
không phải là một vấn đề. Mọi công nghệ mới, mọi phát minh mới, mọi
công cụ tiết kiệm nhân lực, mọi cải tiến các kỹ thuật sản xuất, mọi phương
pháp giao hàng và dịch vụ ít tốn kém hơn – nói tóm lại, mọi biểu hiện của
sự phát triển công nghiệp – đã dẫn đến không chỉ sự cải tiến không ngừng
nghỉ và ngày càng đáng sửng sốt hơn về tiêu chuẩn sống cho tất cả mọi
thành phần trong các xã hội dựa vào thị trường, mà còn dẫn đến tỷ lệ người
có công ăn việc làm cao hơn. Ở mỗi thế hệ kể từ khi khởi đầu cuộc Cách
mạng Công nghiệp, luôn có những người – nào là nhóm Luddite chống lại
phong trào cơ giới hóa, những kẻ tiên đoán ngày tàn của thế giới do sự bùng
phát dân số, những kẻ theo chủ nghĩa tân phong kiến lãng mạn, những kẻ
phát-xít, những người chống lại chủ nghĩa tư bản – chỉ ra những giới hạn
của sự phát triển và sự bất lực của hệ thống thị trường trong việc tạo ra đủ
công ăn việc làm cho mọi người. Tình trạng tăng dân số, sự gia nhập (hoặc
tái gia nhập) của phụ nữ vào lực lượng lao động, việc xóa bỏ tầng lớp nông
dân và nông nghiệp như một nguồn cung cấp việc làm quan trọng và sự gần
như biến mất của những người hầu trong gia đình
– tất cả những dấu hiệu cảnh báo tình trạng thất nghiệp dễ thấy này đã bị
hút vào hệ thống thị trường. Lịch sử của chủ nghĩa tư bản là lịch sử của tiêu
chuẩn sống cao hơn và mức độ tạo công ăn việc làm cao hơn.
Suốt 250 năm, những người tiên đoán ấy thường xuyên bị chứng minh
là đã sai lầm. Lập luận của họ là, lần này mọi cái sẽ thực sự khác hẳn, và có
thể nói rằng họ có cơ sở. Các thị trường toàn cầu đang trở nên ngày càng tự
do hơn với một tốc độ nhanh chóng. Chúng ta hiện đang biết rằng cách thức
tổ chức quản lý trong tập đoàn lớn đa lĩnh vực là cả một sai lầm. Chúng ta
có thể hoạt động mà không cần đến một số lượng người khổng lồ hiện đang
làm việc cho các công ty lớn. Trong 10 đến 20 năm tới, sẽ xảy ra tình trạng
thất nghiệp trong giới quản lý.
Thế nhưng, chúng ta có thể và sẽ điều chỉnh. Chúng ta có thể giữ lại hệ
