Vấn đề nghiêm trọng thực sự không phải là tình trạng thất nghiệp hay
nghèo đói mà là sự bất bình đẳng
Sự bất bình đẳng xã hội ngày càng tăng, ở những xã hội trong đó mức
giàu có chung đang tăng lên, là một vấn đề thực sự mà tất cả chúng ta cần
phải tranh luận. Rõ ràng là, trong điều kiện không có sự tái phân bố của cải,
các thị trường tự do hàm ý sự giàu có không đồng đều và các thị trường
ngày càng tự do hơn tạo ra tình trạng bất bình đẳng này một tăng. Tình rạng
này diễn ra nhanh nhất ở những quốc gia, chẳng hạn như Hoa Kỳ, Vương
quốc Anh và một số khu vực châu Á, đã biến thị trường của mình thành thị
trường tự do nhất và đã làm tăng tính tự do này qua thời gian. Nguyên lý
80/20 giải thích vì sao tình trạng này đang diễn ra: 80% những gì hữu ích và
có giá trị (được đo một cách dân chủ theo những khoản mua tự do của
người tiêu thụ) được tạo ra bởi 20% lực lượng lao động. Nếu thị trường
không bị can thiệp, phần lợi sẽ được phân bố không đồng đều do giá trị
được tạo ra không đồng đều.
Điều này hàm ý rằng có một sự đánh đổi giữa sự giàu có hơn và sự công
bằng. Nếu chúng ta chọn theo hướng tăng của cải thì tình trạng bất bình
đẳng càng lớn hơn. Mức sống tuyệt đối của tất cả mọi người có thể vẫn tiếp
tục tăng, nhưng phần béo bở sẽ vào miệng những con mèo vốn đã ú mềm.
Thị trường phản ánh giá trị tốt hơn bất kỳ một cơ chế nào khác. Câu trả
lời đúng cho bài toán bất bình đẳng không phải là áp chế thị trường và việc
tạo ra giá trị mà là đảm bảo mọi phần tử trong xã hội cùng tham gia một
cách bình đẳng vào thị trường.
Chúng ta vẫn chưa khám phá hướng đi này một cách đàng hoàng. Có
hai xuất phát điểm rõ ràng. Một là đưa mọi phần tử trong xã hội vào nền
kinh tế thị trường. Xuất phát điểm thứ hai là đảm bảo sao cho mọi người
trong xã hội, nhưng đặc biệt là những người nằm ở dưới đáy, biết cách làm
thế nào để tận dụng tối đa tài năng của mình.
Tinh thần doanh nghiệp xã hội
Sự bất bình đẳng trong xã hội xảy ra trong một nền kinh tế thị trường
không hẳn là do thị trường tạo ra kẻ thắng người thua mà là do không phải
ai cũng có chân trong nền kinh tế thị trường. Những người bị loại ra khỏi
