[4]. Xem Nancy Roberts, “Teaching Dynamic Feedback Systems
Thinking: An Elementary View” (Giảng dạy suy nghĩ hệ thống phản hồi
chủ động: một cái nhìn sơ đẳng), tạp chí Management Science (tháng
4/1978, trang 836 - 843); và Nancy Roberts, “Testing the World with
Simulation” (Thử nghiệm Thế giới qua mô phỏng), tạp chí Classroom
Computer News, tháng 1-2/1983, trang 28.
XEM XÉT NHỮNG VÒNG TRÒN NHÂN QUẢ[5]
Thực tại được hình thành từ những vòng tròn nhưng chúng ta lại nhìn
ra những đường thẳng. Dưới đây là phần trình bày về sự khởi đầu của
những hạn chế của chúng ta để có suy nghĩ hệ thống. Một trong những lý
do cho sự rời rạc trong suy nghĩ của chúng ta bắt nguồn từ ngôn ngữ. Ngôn
ngữ hình thành nhận thức. Điều phụ thuộc vào điều chúng ta chuẩn bị nhìn
thấy! Ngôn ngữ phương Tây, với cấu trúc chủ từ - động từ - trạng từ vốn
nghiêng về cách nhìn nhận theo đường thẳng[6]. Nếu chúng ta muốn nhìn
thấy những mối tương quan hệ thống, chúng ta cần một ngôn ngữ tương
quan, một ngôn ngữ được tạo bằng những vòng tròn. Nếu không có ngôn
ngữ như vậy, cách nhìn nhận thường lệ của chúng ta về thế giới tạo ra tầm
nhìn rời rạc và những hành động phản tác dụng - như đối với những người
ra quyết định trong cuộc chiến chống khủng bố. Một ngôn ngữ như vậy rất
quan trọng để đối diện với các vấn đề phức tạp về động cơ và các chọn lựa
chiến lược, đặc biệt khi các cá nhân, đội nhóm và tổ chức cần nhìn xa hơn
các sự kiện vào các nguồn lực tạo nên sự thay đổi.
[5]. Những công cụ và nguyên tắc của suy nghĩ hệ thống đã phát sinh
từ những nguồn gốc khác nhau trong y học, kỹ thuật, sinh học và toán học.
Những công cụ cụ thể được sử dụng trong chương này trích từ phương
pháp “động lực hệ thống” được đề xướng bởi Jay Forrester tại Viện đại
học MIT. Ví dụ có thể tham khảo tại các tác phẩm Industrial Dynamics -
Động lực công nghiệp (NXB MIT, Mass, Cambridge), 1961; Urban
