Một trong những nhận thức quan trọng nhất và nhiều tiềm năng nhất
trong lĩnh vực suy nghĩ hệ thống còn non trẻ là: một số mẫu hình cấu trúc
nhất định luôn tái diễn, lặp đi lặp lại. Những “nguyên mẫu hệ thống” và
“cấu trúc tổng quát” tiêu biểu cho bí quyết của việc học tập để nhìn thấy
những cấu trúc trong đời sống cá nhân và tổ chức của chúng ta. Những
nguyên mẫu hệ thống (systems archetypes) - với số lượng rất ít[1] - cho
thấy không phải tất cả những vấn đề quản lý đều có tính cá biệt. Đây cũng
là điều mà các nhà quản lý nhiều kinh nghiệm đã cảm nhận được, qua trực
giác.
[1]. Hai trong số đó được trình bày chi tiết bên dưới, và có tất cả 8
nguyên mẫu được sử dụng trong sách này. Đó mới chỉ là khoảng một nửa
những nguyên mẫu mà các nhà suy nghĩ hệ thống chuyên nghiệp “nhớ
được”.
Nếu phản hồi cân bằng, phản hồi tăng cường và sự trễ nhịp được ví
như danh từ và động từ của suy nghĩ hệ thống, thì các nguyên mẫu hệ thống
tương tự các câu cơ bản hay các câu chuyện đơn giản được kể đi kể lại.
Cũng như trong văn học có một số mẫu truyện và cốt truyện thường được
viết đi viết lại bằng cách thay đổi các nhân vật và bối cảnh khác, trong rất
nhiều các tình huống quản lý đa dạng cũng chỉ phổ biến vài nguyên mẫu
như thế.
Những nguyên mẫu hệ thống cho thấy một sự đơn giản đáng ngạc
nhiên bên dưới sự phức tạp trong những vấn đề quản lý. Khi chúng ta học
cách nhận ra càng nhiều hơn các loại nguyên mẫu này, chúng ta có thể nhận
thấy càng nhiều nơi có thể sử dụng đòn bẩy để vượt qua thách thức khó
khăn, và để giải thích những cơ hội đó với những người khác.
Khi hiểu nhiều hơn về nguyên mẫu hệ thống, chúng ta sẽ thấy chúng
góp phần hình thành một trong những vấn đề rắc rối lớn nhất của chúng ta,
