Nếu con người hình dung tổ chức của họ như một con tàu lớn trên đại
dương và họ là nhà lãnh đạo, vậy thì vai trò của họ là gì? Trong nhiều năm
liền, câu trả lời thông dụng nhất tôi nhận được khi nêu ra câu hỏi này với
các nhóm quản lý là “vai trò thuyền trưởng.” Có những người khác nói
“Người hoa tiêu, định hướng cho con tàu”. Một số ít hơn nói “Người lái
tàu, thực hiện công việc chuyển hướng cho tàu” hoặc “người thợ máy duy
trì năng lượng cho máy tàu chạy” hay thậm chí là “người chỉ huy chung,
đảm bảo mọi người tham gia làm việc, nỗ lực và trao đổi thông tin với
nhau.” Trong khi có nhiều vai trò lãnh đạo chính thức, thì có một vai trò
khác, theo nhiều cách, che mờ tất cả những vai trò khác về tầm quan trọng.
Tuy nhiên hiếm người nào nghĩ đến nó.
Vai trò lãnh đạo bị lãng quên là vai trò thiết kế ra chiếc tàu. Không ai
có ảnh hưởng sâu rộng hơn đối với chiếc tàu bằng nhà thiết kế. Thuyền
trưởng cũng chẳng làm được gì khi nói “Quẹo phải ba mươi độ” nếu như
nhà thiết kế đã tạo ra một bánh lái chỉ có thể quẹo sang trái, hoặc phải mất
đến sáu giờ để chuyển hướng sang bên phải? Làm một nhà lãnh đạo trong
một công ty không được thiết kế tốt thì chẳng có ý nghĩa gì.
Chuyển đổi vai trò của một nhà thiết kế từ bối cảnh của một hệ thống
kỹ thuật thành một hệ thống xã hội là một vấn đề khó khăn. Là nhà lãnh
đạo trong các bối cảnh của tổ chức, chúng ta không thiết kế một điều gì
hoặc một việc gì độc lập với chính mình. Khi tự nghĩ về mình như một nhà
thiết kế, chúng ta sẽ bị cám dỗ trong việc nghĩ về tổ chức như một dạng
máy móc, một vật mà có thể tái chúng ta là những thành viên trong hệ
thống chứ không phải người bên ngoài, và bạn không thể tái thiết kế một hệ
thống sinh vật như là có thể tái thiết kế một chiếc xe hơi!
Những nhà lãnh đạo tôn trọng những tổ chức như những hệ thống sinh
vật sống tiếp cận với việc thiết kế công việc theo cách khác hẳn. Họ nhận ra
mình có thể tạo ra những công cụ trong tổ chức như các phương pháp đo
lường mới, các vai trò chính thức và các quy trình, hoặc trang Web nội bộ,