tổ chức hay chất lượng sản phẩm (liên quan tới chất lượng của đối thủ cạnh
tranh)... tất cả đều là những tiến trình chậm, hình thành dần dần.
Học tập sáng tạo không thể duy trì trong một tổ chức nếu như suy nghĩ
của con người bị chi phối bởi những sự kiện ngắn hạn. Nếu chúng ta tập
trung vào các sự kiện, điều tốt nhất chúng ta có thể làm là dự đoán một sự
kiện trước khi nó xảy ra để chúng ta có thể phản ứng một cách tốt nhất.
Nhưng chúng ta không thể học cách sáng tạo.
5. TRUYỆN NGỤ NGÔN VỀ CON ẾCH BỊ NẤU CHÍN
Những nghiên cứu hệ thống cho thấy các tổ chức tan rã thường do
không có khả năng thích nghi với những hiểm họa hình thành dần dần,
giống như truyện ngụ ngôn về “con ếch bị nấu chín” sau đây. Nếu một con
ếch vào một nồi nước sôi, ngay lập tức nó sẽ cố nhảy ra. Nhưng nếu bạn để
con ếch trong nước mát, và đừng làm nó sợ thì nó sẽ nằm im. Sau đó, hãy
để nồi nước lên trên một nguồn lửa, và nếu bạn tăng nhiệt độ từ từ, một
điều kỳ lạ sẽ diễn ra. Khi nhiệt độ tăng lên đến 70 hay 80 độ F (khoảng 27
độ C), con ếch vẫn không có phản ứng gì. Thực sự nó còn có vẻ thoải mái.
Khi nhiệt độ tiếp tục tăng lên, con ếch từ từ bị choáng và đuối sức, cho đến
khi nó không còn đủ sức để leo ra khỏi nồi. Mặc dù không có gì ngăn cản
nó, con ếch vẫn ngồi đó chịu bị nấu chín. Tại sao? Bởi vì thần kinh của ếch
nhạy cảm với các thay đổi bất ngờ trong môi trường, chứ không phản ứng
với các thay đổi chậm và dần dần.
Ngành công nghiệp xe hơi của Mỹ cũng gặp cảnh “ếch bị nấu chín” từ
rất lâu. Vào những năm 1960, họ thâu tóm doanh thu bán xe ở khu vực Bắc
Mỹ. Điều đó dần dần thay đổi. Lúc đó hiển nhiên 3 đại gia ngành xe hơi ở
Detroit (là các công ty General Motors, Ford và Chrysler đứng đầu về sản
