Tập hợp thứ nhất và thứ hai các động cơ thúc đẩy sự tăng năng suất,
sản lượng, và nhu cầu xuất hiện trong nhiều ngành chứ không chỉ ngành
thực phẩm. Chúng phát triển mạnh hơn khi các tập đoàn đa quốc gia với sự
có sẵn các nguồn vốn tài chính và kỹ thuật hiện đại tham gia và bắt đầu
thống trị cả ngành. Nhưng ít ra là có hai đặc điểm mới của sản xuất thực
phẩm làm cho các nguồn lực kinh tế cơ bản đó trở nên có vấn đề. Nói
chung, khi sản lượng tăng và giá giảm biến sản phẩm thành hàng hóa, các
nhà sản xuất tìm những phương thức giảm chi phí để sản xuất, cho đến khi
lợi nhuận giảm quá thấp đến nỗi có rất ít động cơ để mở rộng kinh doanh.
Nhưng nông dân và các công ty nông nghiệp nhỏ ở các quốc gia nghèo đói
đối mặt với tình trạng giá giảm thường tiếp tục tăng sản lượng thậm chí đến
khi không còn lợi nhuận hoặc bị thua lỗ. Nông dân hành xử như thế vì họ
không có chọn lựa khác ngoài việc từ bỏ đồng ruộng và cuộc sống trồng
trọt, để theo đuổi một tương lai càng không chắc chắn hơn bằng cách di cư
đến các thành phố. Thay vào đó, họ nỗ lực duy trì thu nhập của mình bằng
cách đẩy mạnh sản lượng thông qua gia tăng hiệu quả sản xuất bằng cách
sử dụng phân bón hoặc thuốc trừ sâu, hoặc bằng cách mở rộng diện tích
trồng trọt sang những miếng đất ít phì nhiêu (tập hợp các nguồn lực tăng
cường thứ ba). Nói tóm lại, thực tại của hệ thống thực phẩm của chúng ta là
sản lượng tiếp tục tăng và giá tiếp tục giảm thậm chí khi điều kiện kinh tế
đã đảo ngược. Hoặc là, như các thành viên của Phòng thí nghiệm Thực
phẩm bền vững đã nhận xét, “Khi thu nhập tăng, sản lượng tăng và khi thu
nhập giảm, sản lượng vẫn tăng”.
Điều đó dẫn đến một thực tại thứ hai khác của các hệ thống thực
phẩm: sản lượng không thể bị thúc đẩy vô hạn nếu không vượt qua những
ngưỡng lợi tức bền vững, xét về môi trường. Bị ép buộc vào sự gia tăng
không ngừng của sản lượng, nông dân tự vướng vào một vòng luẩn quẩn
theo đuổi những sự gia tăng sản lượng ngắn hạn làm giảm hoa màu dài hạn
của đất và dẫn đến các biện pháp tuyệt vọng hơn trong việc đẩy sản lượng
và thu nhập lên cao. Xu hướng sản xuất quá mức trên toàn thế giới đã làm
