học cách che giấu điều đó vì sợ một vẻ ngoài không tự tin và không hiểu
biết. Tiến trình này ngăn chặn bất kỳ sự hiểu biết mới nào có thể làm chúng
ta sợ hãi. Hệ quả mà Argyris gọi là “sự kém cỏi được đào tạo” (skilled
incompetence) - những đội nhóm gồm toàn những người cực kỳ giỏi giang
trong việc ngăn cản chính bản thân họ học tập!
NHỮNG SỰ THIỂU NĂNG VÀ CÁC NGUYÊN LÝ
Những sự thiểu năng học tập đã tồn tại trong chúng ta suốt một thời
gian dài. Trong quyển The March of Folly, Barbara Tuchman nghiên cứu về
những chính sách sai lầm với quy mô lớn “được theo đuổi ngược với tính
tư lợi tột độ”[5], từ sự sụp đổ của thành Troy đến sự tham gia của nước Mỹ
vào chiến tranh Việt Nam. Chuyện này tiếp sau chuyện kia, những nhà lãnh
đạo không thấy được hệ quả của chính sách của mình, thậm chí khi họ
được cảnh cáo trước là tính mạng của chính họ đang bị đánh cược. Đọc qua
những trang viết của Tuchman, bạn có thể thấy vương triều Valois thế kỷ
14 của Pháp đã chịu hậu quả của sự thiểu năng “tôi chỉ làm công việc của
tôi” - khi họ phá giá tiền tệ, và không nhận ra mình đã ép buộc tầng lớp
trung lưu của nước Pháp nổi dậy khởi nghĩa.
[5]. Barbara Tuchman, Cuộc diễu hành của sự ngu xuẩn: từ Troy đến
Việt Nam (The March of Folly: From Troy to Vietnam),New York: Knopf,
1984
Giữa thế kỷ 17 nước Anh cũng là một trường hợp “ếch bị nấu chín”.
Theo Tuchman, người Anh đã trải qua “suốt một thập kỷ mâu thuẫn ngày
càng tăng với dân thuộc địa (Mỹ) mà không gửi được một đại diện chính
thức chứ đừng nói đến một vị bộ trưởng, xuyên Đại Tây Dương... để tìm
hiểu điều gì đang đe dọa quan hệ hai bên...”[6]. Đến 1776, năm khởi đầu
cuộc cách mạng của người Mỹ, quan hệ giữa hai bên hoàn toàn bị đe dọa.
Ở phần khác, Tuchman miêu tả các Giáo chủ Thiên chúa giáo La Mã cổ
đạithế kỷ 15 và 16, một “đội ngũ” quản lý tệ hại mà giới luật đòi hỏi phải
