Mười hai điều khoản hiệp ước tai hại cho tiền đồ Việt Nam như vậy
nên Tự Đức đau đớn than rằng: "Thương thay cho con đỏ của lịch triều,
nào có tội gì? Rất là đau lòng! Hai viên này không những là người có tội
của bản triều mà là có tội với nghìn muôn đời vậy!".
Việc hòa đàm được thực hiện do chính vua Tự Đức và triều thần đồng
ý trong hoàn cảnh: "Nguyên soái Phú Lãng Sa là Phô Na (Bonard) sai Xuy
Mông chạy tàu máy vào cửa biển Thuận An... để đưa thư bàn về việc hòa.
Phan Thanh Giản, Trần Tiễn Thành đem việc tâu lên. Vua hỏi, đình thần và
bọn Trương Đăng Quế đều lấy việc cho sứ đi lại là phải"
. Tuy nhiên, kết
quả điều đình là hiệp ước Nhâm Tuất tai hại quá đỗi. Tự Đức cùng đình
thần cả phe chủ hòa lẫn phe chủ chiến đều tức tốc ráng công sửa chữa...
Trong 12 điều của hiệp ước Nhâm Tuất (5.6.1862) chỉ có điều 2 quy
định vấn đề tôn giáo: "Công dân hai nước Pháp và Tây Ban Nha sẽ có thể
thi hành việc tôn thờ đạo Kitô trong nước An Nam và công dân của nước
này bất cứ ai muốn gia nhập và theo đạo Kitô sẽ được tự do không bị ngăn
cản; nhưng không ai được ép uổng theo đạo những người không muốn
theo"
