như mấy việc tôi đã nói ở trên. Vả lại họ giữ chưa được vững, sợ người
khác giúp ta, âm thầm chẹn họng họ. Chi bằng bề ngoài giả tiếng là cho
chuộc mà nâng cao giá lên. Nếu ta chịu hết điều kiện, thì hiện nay họ được
lợi. Ngày sau ta không khỏi trái ước. Lúc ấy hai mối lợi họ đều được, mà ta
thì không có lời lẽ gì để bộc bạch với thiên hạ, họ mới có thể giữ được bền
vững lâu dài, như việc người nước Anh trước kia. Hoặc là muốn ta cho sự
thề ước quá nặng, lại tưởng ta không biết đường lối, khó tìm được người
giúp đỡ, chỉ cứ lúng túng lấy nặng nhẹ làm điều, kéo dài ngày tháng. Hoặc
ta nghi ngờ mà không chịu, hay chịu mà không theo đúng lời họ yêu cầu,
thì họ sẽ có lời lẽ với thiên hạ, mà cái cớ để lấy lại càng thêm vững chắc...
Vậy một là phải tìm được ngoại viện để phá mưu của họ (điều này có
nhiều chỗ cơ yếu, khó nói vắn tắt được).
Hai là phải tìm những tụi du côn của nước nào có giao hiếu với họ, âm
thầm đến nước ta (tuy bọn chúng cũng có nhiều người muốn theo ta nhưng
ta chưa biết tìm đường đấy thôi. Còn như bọn vô lại các nước, ở tản mát
khắp nơi, cũng có nhiều người rất là mạnh khỏe gan dạ. Nếu ta biết khéo
dùng thường thường được chúng ra sức liều chết. Tôi đã biết hạng người ấy
mang tội phiêu lưu, không cần gì ở trên đời này cả. Chỉ cần được no ấm
khoái lạc thì dù có chết cũng không từ. Nếu ta dùng được thì có lợi rất lớn
để gieo lòng nghi hoặc cho họ.
Ba là phải học hết các món khôn khéo của họ, mà trong khi qua lại
giao tế, phải nhượng họ ba phần. Đại phàm đem chuyện phi lý mà buộc cho
người, tất nhiên phải có dựa vào một lý lẽ nào đó. Nếu ta không có điều gì
để họ có thể chấp lý được thì chắc chắn họ phải im không dám hành động
gì. Cứ bủa vây bốn mặt rồi chờ khi có tệ (tệ này tôi đã dự đoán không sai,
mười năm sau sẽ thấy) mới có thể mưu đồ được...
Tôi xét thấy sự thế hiện nay chỉ người Anh có thể cộng tác được với
ta. Vì Anh và Pháp có mối thù truyền kiếp. Nay người bác của vua Pháp bị
người Anh đày ở ngoài một đảo xa xôi, người Pháp lấy làm xấu hổ.
Người Anh mất Hợp Chúng Quốc do Pháp hất cẳng; người Pháp sở dĩ
tạm thời hợp tác với người Anh vì người Anh giỏi về đường biển. Nay nếu
có đánh nhau thì người Pháp chỉ giỏi về đường bộ, không thể biến hóa
