không khí ảm đạm bao trùm lên tất cả: những tòa nhà bỗng nhiên im ắng
như tờ trong các xí nghiệp, những ống khói không còn nhả khói, những
đường phố vắng ngắt trong khu công nhân, những quán hàng màu xanh da
trời nơi vừa bán kem mới đây. Anh lính giữ trật tự giao thông, tay nắm bó
cờ ngũ sắc, thường vào một trong những ngôi quán này để trú mưa. Qua
cửa sổ các căn nhà bị bỏ trống, còn thấy những chậu trồng những nhánh
hoa đã phai màu: hoa sung lá nặng trĩu, hoa tử dương và hoa giáp trúc đào
đã vàng úa. Những chiếc cam-nhông quân sự ẩn dưới bóng cây quen thuộc
viền lấy đường phố; những xe bọc sắt sơn xanh vàng nham nhở chạy qua
các vườn trẻ vắng tanh còn điểm những đống cát vàng nhạt; tiếng còi xe
nghe giống tiếng chim săn mồi the thé. Vùng ngoại thành đã bị thiệt hại
nặng vì các trận bom. Người nào đến gần thành phố cũng đều thấy những
bức tường của một nhà kho bị thiêu hủy, còn mang một hàng chữ lớn đen
những khói: "dễ cháy".
Các hiệu ăn, một nhà máy nước ngọt nhỏ, các hàng thợ cạo vẫn tiếp tục
hoạt động trong thành phố. Sau cơn mưa, nước long lanh trên lá cây, nước
óng ánh trong các vũng dưới đường, khí trời dìu dịu, trong trẻo. Ngươi ta
có cảm tưởng, một cảm tưởng chỉ thoáng qua rồi lại mất, rằng không phải
là đất nước đang gặp cơn tai họa khủng khiếp, không phải là kẻ địch đang
chỉ còn cách nhà người ta ở có năm mươi cây số. Các cô gái và các chiến sĩ
Hồng quân nhìn nhau; các ông già ngồi rên trên ghế ở các khoảnh vườn
nhỏ; trẻ em thì chơi với cát phòng bom cháy.
Được ở cái thành phố xanh um và gần như bỏ trống này, I-nha-chi-ép rất
thú. Anh đâu có cảm thấy nỗi buồn ủ rũ của những người dân còn ở lại.
Anh không để ý thấy những đôi mắt ảo não, lo lắng hướng vào khuôn mặt
của mỗi quân nhân đi ngang qua. Anh không nghe thấy các bà già khóc thút
thít; anh không biết các ông cụ ban đêm bị mất ngủ. Đứng bên cửa sổ, các
cụ dõi con mắt ướt át nhìn vào đêm tối. Môi các cụ nhợt nhạt lẩm nhầm cầu
nguyện. Các cụ lại bên các con gái của mình đang khóc và rú lên trong giấc
ngủ thảng thốt, lại bên các đứa cháu đang quẫy cựa, kêu rên. Rồi các cụ lại
quay ra cửa sổ, lo lắng muốn biết những chiếc cam-nhông của ta biến đi
trong đêm về hướng nào.
