viên vui vẻ: thuở đương thời, hàng đoàn dài xe ngựa chở hàng đã chạy qua
đây. Những bác chở bè rậm râu bước chầm chậm trước các ngôi nhà và làm
dấu thánh khi nom thấy những nóc tròn của nhà thờ. Thành phố nổi tiếng,
đã đánh lui những khu rừng rậm um; nơi làm việc của nhiều tay thợ làm
nồi, thợ mộc, thợ thuộc da, làm bánh ngọt, may quần áo, sơn nhà cửa và thợ
nề cừ khôi, suốt từ thế kỷ này sang thế kỷ khác. Một đêm tháng tám tối trời,
cái đô thị xinh đẹp cổ kính bên bờ sông bỗng nhiên đã bị chất sáng hóa học
của các hỏa pháo chiếu rọi.
Ngay từ ban ngày, bốn mươi máy bay ném bom hai động cơ đã được
chuẩn bị rất kỹ lưỡng cho cuộc bắn phá. Các thợ máy người Đức, trong bộ
quân phục cắt hẹp, đã đổ một chất lỏng trong và mau bốc hơi vào đầy các
bầu chứa. Những trái bom nổ sơn đen, xanh, và bom cháy màu trắng bạc
được mắc vào thân máy bay theo đúng tỷ lệ quy định cho các cuộc ném
bom thành phố. Tên chỉ huy đã nghiên cứu kế hoạch của cuộc tấn công, do
phòng tham mưu vạch ra; nhân viên thăm dò khí tượng đã cho biết kết quả
thăm dò. Bọn phi công nhai sô-cô-la, hút thuốc lá và gửi về nhà những tấm
bưu ảnh với đôi dòng chữ ngồ ngộ. Chúng mặc diện, tóc cắt hợp thời trang.
Máy bay nổ giòn. Một loạt đạn cao xạ dày đặc đón chúng. Những luồng
đèn pha soi chặn chúng, và chẳng bao lâu, một chiếc máy bay đã bốc lửa.
Như thứ đồ chơi bằng bìa cứng bị gãy gập, nó rơi nhào xuống đất, lúc thì
chìm lấp trong màu lửa đen kịt, lúc lại nhô ra. Bọn phi công đã đến tầm
trông thấy cái thành phố đang ngủ, có hỏa pháo chiểu sáng.
Nhiều tiếng nổ liên tiếp vang động thành phố. Tưởng đâu đang có động
đất, kính trong các nhà bắn tung từng mảnh, vữa tường rơi như mưa, cửa ra
vào và cửa sổ cứ tự động mở toang. Những người thiếu phụ ăn mặc phong
phanh, tay bồng con, chạy tới hầm trú ẩn.
I-nha-chi-ép nắm lấy tay Vê-ra, kéo nàng lại một cái rãnh đào gần bờ
rào. Mấy người dân lẻ tẻ còn ở trong nhà đã xuống đó cả. Ông luật sư già,
chủ nhà của chính ủy, thong thả bước ra sân, tay cầm một bó sách buộc dây.
Sau khi đã giúp cụ và Vê-ra xuống hào, I-nha-chi-ép lao vội vào nhà. Vừa
lúc đó có tiếng một quả bom nổ. I-nha-chi-ép nằm dán người xuống đất.
Bụi gạch vụn bốc đầy sân: căn nhà bên cạnh vừa đổ sập. Một bà kêu: