. Tiếng Pháp: Barbe-Bleue hay Yêu râu xanh, là nhân vật trong một truyện dân gian Pháp,
được tác giả truyện cổ tích người Pháp Charles Perrault (1628-1703) viết lại vào cuối thế kỷ 17.
Barbe-Bleue là một nhà quý tộc đã giết sáu người vợ trong lâu đài của mình, sau bị anh em trai của
người vợ thứ bảy hạ sát.
. Đó là cuộc xâm lăng nước Nga năm 1812 của 600.000 quân Pháp và chư hầu dưới sự chỉ
huy của Hoàng đế Pháp, Napoléon Bonaparte (1769-1821), tuy đã chiếm đóng được thành Moscow
nhưng sau bị thất bại nặng, chỉ còn một đám tàn quân chưa đầy 100.000 người về lại được đất Pháp.
. Tiếng Pháp trong nguyên tác, có nghĩa: Hoàng đế vạn tuế!
. Hai cô gái nông thôn xinh đẹp cãi nhau bên đường về chuyện ai trong hai cô có bộ mông
đẹp nhất. Một ông khách qua đường đứng ra làm người phân xử và tuyên bố người chị thắng cuộc,
và cũng nhanh chóng tỏ tình với nàng vì bị ấn tượng mạnh với bộ mông của người đẹp. Về nhà, ông
ta đem chuyện kể lại cho mọi người nghe, và người em trai của ông vội vã đi tìm cô em. Cha của hai
nàng đồng ý gả họ cho hai anh em đó. Người dân thành Syracuse gọi hai cô gái đó là Kallipygos
(với bộ mông đẹp) và xây một ngôi đền thờ Venus (hay Aphrodite, tên Hy Lạp) cùng với bức tượng
của nữ thần này. Hiện bức tượng Venus Callipygus (hay Kallipygos) này nằm ở Viện bảo tàng quốc
gia Naples (Napoli, Ý). Chú thích của bản dịch tiếng Anh.
. Tiếng La-tinh trong nguyên tác, có nghĩa: tôi thuật lại những điều khủng khiếp.
. Theo thần thoại La Mã, Diana (em gái song sinh của Thần Mặt trời Apollo) là nữ thần
đồng trinh của mặt trăng và sự săn bắn, là thần bảo vệ phụ nữ khi sinh đẻ. Nàng là một trong ba nữ
thần đồng trinh, Diana, Minerva và Vesta, đã thề không bao giờ lấy chồng.
. Euripides (khoảng 480 - khoảng 406 trước Công nguyên) là một trong ba tác giả bi kịch
vĩ đại của Hy Lạp thời cổ đại, (hai người kia là Aeschylus và Sophocles), đã viết trên 90 vở kịch. Ông
là người duy nhất trong các nhà văn thời đó đã bày tỏ thiện cảm với tất cả nạn nhân của xã hội, kể
cả phụ nữ.
. Lời của nhân vật nữ Medea trong vở bi kịch cùng tên của Euripides. Vở kịch này, được
trình diễn lần đầu tiên ở Athens (Hy Lạp) vào năm 431 trước Công nguyên, kể chuyện Medea bị
chồng là Jason bỏ rơi để cưới công chúa Glauce, con vua Creon. Medea đã trả thù bằng cách đầu
độc chết Creon và Glauce rồi giết luôn hai đứa con trai của mình với Jason nhằm hủy hoại người
chồng phản bội này.
. Zerlina là vợ chưa cưới của Masetto, một anh nông dân. Zerlina và Masetto là hai nhân
vật phụ trong vở nhạc kịch “ Don Giovanni ” của Mozart. Xem chú thích trang 5.
. Ở đây tác giả quy chiếu đến câu chuyện của cặp tình nhân Samson và Delilah được kể
trong Kinh Thánh của người Do Thái (Hebrew Bible, Book of Judges, Sách Thẩm Phán, chương 13
