Thiên Bảo, rồi Điền Đông, Quả Đức, Long An, Đồng Chính, Nam Ninh,
Vũ Minh, Tân Dương, Thiên Giang, Lai Tân, Liễu Châu. Quả không ngờ,
ngày tháng trôi đi, số lượng nhà tù trải qua cứ tăng lên. Khi sực tỉnh, tỉnh
lai - tỉnh ra thì đã qua hơn 100 ngày ác mộng: Tỉnh lai diện thượng đới dư
sầu, trên mặt vương sầu là thế, nó hằn sâu trong đoạn đời Thiên tân vạn khổ
(Muôn cay nghìn đắng) này.
Đây là lần thứ hai Bác đến Liễu Châu. Lần đầu vào cuối năm 1940,
Bác đến Liễu Châu tìm cách bắt liên lạc với các đồng chí trong nước đang
hoạt động cách mạng ở Liễu Châu để chuẩn bị cho chuyến về nước nhưng
không thành. Lần này Bác đến Liễu Châu trong một hoàn cảnh đặc biệt.
Hai lần đến Liễu Châu trong hai hoàn cảnh khác nhau, trái ngược nhau.
-----
(1) Bản dịch của Quách Tấn:
Nghìn cay đắng phải đâu vô hạn,
Mồng chín: ngày ta đến Liễu Châu;
Trăm ngày ác mộng: quay đầu,
Tỉnh ra trên mặt nét sầu còn vương.
(2) Liễu Châu nằm giữa tỉnh Quảng Tây chếch về phía Đông Bắc, trên
đường từ Nam Ninh đi Quế Lâm. Liễu Châu ngày nay là thành phố cấp địa
khu.
