Năm nay thu đến ta trong tù;
Ví bằng giúp ích cho dân tộc,
Thu trước thu này, há kém nhau.
NAM TRÂN và BĂNG THANH dịch
THÂN TÙ ĐÂU BIẾT THU SANG CHỬA
Ngục trung nhật ký có đến bốn bài thơ thu, mỗi bài một tâm trạng
khác nhau. Bài Thu cảm (Cảm thu) thể hiện tâm trạng bức bối vì đã ở tù
một năm trời, từ mùa thu năm trước đến mùa thu năm nay, thời gian cứ
đằng đẵng trôi đi, đã thành day dứt thường trực, theo dõi, ngóng trông, chờ
đợi đến khắc khoải ngày thoát tù, được trả lại tự do.
Bây giờ đây đã là trung tuần tháng 8 - 1943, vẫn biết rằng mùa thu
đang đến, vẫn dõi theo sao Bắc Đẩu đã nằm ngang đỉnh núi lúc mười giờ:
Hùng đáo sơn phong vãn thập điểm(1), vẫn lắng nghe và cảm nhận tiếng dế
kêu khoan nhặt đón mừng thu Trùng thanh đoạn tục khánh thu lai. Vẫn biết
thế, sắc thái thu, âm thanh mùa thu, đủ cả đấy nhưng không có tâm thế
thưởng thu như Trung thu năm trước: Ngục trung nhân dã thưởng Trung
thu, mà là:
Tù nhân bất quản thu lai vị
Lai vị có nghĩa là đến chưa, đến hay không, không quan tâm: Thân tù
đâu biết thu sang chửa. Cái quan tâm, cái tập trung chú ý, choán hết cả tâm
trí lúc này là:
Chỉ quản tù lùng hà thì khai
(Chỉ cần biết cửa tù bao giờ mở)
