Gan đánh bạc to như trời, gan làm người nhỏ như cái kim).
Một sự đối lập ngay trong một con người được diễn tả bằng sự đối lập
cả chữ và nghĩa trong hai câu thơ. Phú là giàu có, đối lập với bần là nghèo.
Con cái nhà giàu có, mà nghèo giáo dục. Cũng như thiên là trời, đối lập với
châm là cái kim. Con người này cũng đảm lắm, gan lắm, nhưng chỉ là gan
đánh bạc thì to như trời, mà gan làm người lại bé như cái kim.
Hai câu thơ cuối cụ thể hóa và làm rõ cái bản chất của anh con nhà
giàu mà nghèo giáo dục, khoác lác huênh hoang, tơ tưởng hảo huyền cái
không bao giờ có được:
Xa đại pháo tài, chân vĩ đại,
Tại tù nhưng tưởng ngật nhân sâm.
(Tính khoác lác huênh hoang mới thực là vĩ đại
Ở tù mà vẫn tơ tưởng được ăn nhân sâm.)
Xa đại pháo là một phương ngữ ở Quảng Đông (chứ không phải như
chú thích của Viện Văn học trong bản dịch năm 1983) có nghĩa là một tấc
đến trời, huênh hoang, khoác lác. Phương ngữ này cùng một nghĩa với
thành ngữ ở Quảng Đông “Đại suy đại lôi” nghĩa là bốc phát quá chừng,
quá mức. Ở đây cần lưu ý đến chữ tài. Trước đây có mấy bản dịch nghĩa và
dịch thơ đã dịch với nghĩa là tài giỏi. Từ Hán, tài trong văn cảnh này có
nghĩa là mới, một tật xấu: một tấc đến trời, thì không thể cho là tài giỏi
được. Do không biết mình là ai, đang ở đâu, đang ở tù mà vẫn tơ tưởng
được ăn nhân sâm. Trớ trêu đến thế là cùng.
Không phải ngẫu nhiên, cùng một lúc tác giả viết 3 bài thơ liền về
những người tù cờ bạc, bởi nó là một tệ nạn cần phải dẹp bỏ và việc thực
thi pháp luật phải nghiêm minh.
