đớn tận cùng cho niềm vinh quang canh giữ cho các cánh cửa rộng mở: những
người Anh-điêng mà tấm gương, qua Montaigne, Rousseau, Voltaire, Diderot,
đã làm giàu cái dưỡng chất nhà trường đã dùng để nuôi lớn tôi, Hurons,
Iroguois, Caraibes, Tupi, tôi đang đến đây
Những đốm sáng đầu tiên mà Colomb đã nhìn thấy và ngỡ là bờ biển là do
một loài đom đóm biển đang lo chuyện đẻ trứng trong khoảng thời gian giữa
lúc mặt trời lặn và lúc trăng lên, bởi đất liền lúc đó còn chưa thể nhìn thấy
được. Tôi cũng đang đoán ra ánh sáng của nó lúc này đây, trong cái đêm không
ngủ đứng trên boong tàu này, để rình đợi châu Mỹ.
Ngay từ hôm qua, Tân Thế giới đã hiện diện, không phải trong tầm nhìn, dải
bờ biển còn cách quá xa dù con tàu đã đổi hướng, chạy chéo dần về hướng
Nam để nằm trên một đường trục, kể từ Cabo São Agostino cho đến Rio, luôn
chạy song song với bờ đất. Trong vòng ít nhất hai ngày, có thể là ba ngày,
chúng tôi sẽ bơi cùng châu Mỹ. Cũng không phải những con chim biển lớn báo
cho chúng tôi kết thúc của chuyến lữ hành: những con hải điểu đuôi dài om
sòm, những con hải âu nhỏ bạo ngược buộc những con vịt biển phải xé xác con
mồi của chúng ngay giữa lúc đang bay; bởi những con chim ấy mạo hiểm ra xa
đất liền, Colomb đã dạy cho các tùy tùng của ông biết điều đó vì lúc còn ở giữa
đại dương họ đã vẫy chào những bầy chim đang bay coi đó là thắng lợi rồi.
Còn những con cá bay, bằng một cú quẫy đuôi đập xuống mặt nước cho tung
mình lên và văng đi xa bằng bộ vây dang rộng, những tia ánh bạc vọt đi mọi
hướng bên trên cái chén màu xanh của biển, chúng đã hiếm thấy hơn từ vài
ngày nay. Tân Thế giới, đối với nhà hàng hải đang đến tự khẳng định trước hết
bằng một mùi hương, rất khác với cái mùi hương đã được gợi đến ngay từ
Paris bằng một thứ hợp âm từ ngữ, và rất khó mô tả cho ai không ngửi thấy nó.
Khởi đầu hình như các hương vị của biển nhiều tuần lễ trước đó không còn
lưu thông một cách tự do nữa; chúng vấp phải một bức tường vô hình; đọng lại
một chỗ như vậy, chúng không còn gây được sự chú ý đã sẵn sàng nhận lấy
những mùi vị loại khác, mà không một kinh nghiệm nào từng có trước đây cho
phép ta xác định được; gió nhẹ của rừng cây xen lẫn với những hương thơm
