bờ biển ở Brésil. Chắc hẳn vì tôi là người ở phía bên kia của Đại Tây Dương
và phía bên trên đường xích đạo, và ở ngay gần chí tuyến. Rất nhiều điều xác
nhận với tôi điều đó: nhiệt độ bình lặng và ẩm ướt, giải thoát cho cơ thể tôi
khỏi sức nặng quen thuộc của bộ đồ bằng len và xóa bỏ sự đối nghịch (mà sau
đó tôi đã khám phá ra đó là một trong những hằng số thuộc về nền văn minh
của tôi) giữa ngôi nhà và đường phố; vả chăng, tôi nhanh chóng hiểu ra rằng
đấy chỉ là để du nhập vào đó một đối nghịch khác, giữa con người và rừng rú,
mà những quang cảnh đã hoàn toàn được thuần hóa của tôi không thể chứa
đựng được; lại cũng còn có cả những cây cọ, những bông hoa mới lạ, và, ở
trước mặt các quán cà phê những đống quả dừa xanh mà sau khi đã chém bỏ
đầu đi, người ta hút được một thứ nước ngọt lừ và tươi mát có mùi hầm chứa.
Nhưng tôi cũng còn cảm thấy những thay đổi khác nữa: trước kia tôi nghèo
và nay tôi giàu có; trước hết vì điều kiện vật chất của tôi đã thay đổi; lại thêm
giá cả các sản vật địa phương thấp đến mức khó tưởng: quả dứa kia tôi chỉ phải
trả có hai mươi xu, buồng chuối kia hai franc, những con gà tơ kia mà một ông
chủ hiệu người Ý quay trên chiếc que xiên, bốn franc. Cứ như đang ở trong lâu
đài của bà Tartine. Cuối cùng, cái trạng thái rỗi rãi có được do một chặng dừng
tàu, cơ may được cung cấp miễn phí nhưng lại đi kèm theo cái cảm giác bắt
buộc phải tận dụng, tạo ra một thái độ nhập nhằng thuận lợi cho ta tạm hoãn
những sự tự kiểm soát quen thuộc nhất và buông thả gần như một nghi thức
cho thói hoang phí. Đương nhiên việc đi đu lịch có thể tác động theo cách hoàn
toàn ngược lại, tôi đã có kinh nghiệm về chuyện đó khi tôi đến New York trong
túi chẳng có đồng nào sau ngày đình chiến; nhưng dù cho nó tác động theo
chiều tăng hay giảm, điều kiện vật chất được cải thiện hay tồi tệ đi, thì cũng
phải có một phép lạ để cho cuộc du hành không tương ứng dưới góc độ ấy với
bất cứ một sự thay đổi nào. Di chuyển ta đi xa nhiều nghìn dặm, cùng lúc nó
đưa vài bậc nào đó trên chiếc thang các cương vị xã hội. Nó di chuyển, nhưng
cũng đẩy người ta ra khỏi vị trí của mình - theo chiều tốt hơn hay chiều tồi tệ
hơn - và màu sắc cùng hương vị của các nơi chốn không thể tách rời với cái
thang bậc bao giờ cũng bất ngờ nó đặt ta vào đấy để mà thưởng
