Đào Nha hay tỏ ra không biết; quan tâm đến các nhu cầu của chúng tôi và lợi
dụng sự có mặt của chúng tôi; nhưng vì những lý do uy thế cũng như ngôn
ngữ, tránh không trao đổi trò chuyện với tôi nếu không phải là qua trung gian
các thành viên trong Hội đồng của ông ta ở đó, cùng với họ ông ra mọi quyết
định.
Thứ hai là, ở Kejara có một người dân đã là người phiên dịch và thông tin
viên duy nhất của tôi. Người đàn ông này, trạc 35 tuổi, nói tiếng Bồ Đào Nha
khá tốt. Nếu tin lời anh thì anh đã từng biết đọc và viết chữ Bồ (tuy sau đó anh
đã quên mất) do được học ở phái bộ truyền giáo. Tự hào về kết quả công việc
của họ, các Cha đã gửi anh sang Rome, ở đó anh được Giáo hoàng tiếp. Khi trở
về, hình như người ta đã muốn cho anh cưới vợ theo nghi lễ Cơ-đốc và không
quan tâm đến các quy tắc truyền thống. Ý đồ này khiến anh lâm vào một cuộc
khủng hoảng tinh thần mà anh thoát ra bằng cách quay về với lý tưởng xưa của
người Bororo: anh tới cư trú ở Kejara, và sống ở đấy suốt 10 hay 15 năm một
cuộc sống man dã mẫu mực. Hoàn toàn trần truồng, thân hình nhuộm đỏ, mũi
và môi dưới có một thanh tre và chiếc lình đâm xuyên, đầu cắm lông chim, anh
chàng Anh-điêng của Đức Giáo hoàng đã tỏ ra là giáo sư tuyệt vời về môn xã
hội học Bororo.
Lúc này, vây quanh chúng tôi là vài chục thổ dân, họ vừa tranh cãi với nhau
vừa cười to và xô đẩy nhau. Người Bororo là những người cao to và cường
tráng nhất trong đám người Anh-điêng ở Brésil. Đầu tròn, khuôn mặt dài,
đường nét cân đối và rắn rỏi, vóc dáng lực sĩ của họ gợi nhớ đến vài loại người
Patagon
mà họ có thể liên quan về mặt chủng tộc. Kiểu người cân đối này lại
hiếm thấy ở phụ nữ, phần lớn nhỏ nhắn, ốm yếu, đường nét không cân đối.
Vừa tiếp xúc, ta đã thấy rõ sự tương phản đặc biệt giữa tính vui tươi của nam
giới với vẻ khó gần của phụ nữ. Mặc dù dịch bệnh đang tàn phá vùng này,
trông đám dân cư vẫn nổi bật vì vẻ mạnh khỏe. Tuy nhiên, trong làng có một
người hủi.
Đàn ông hoàn toàn trần truồng, ngoài một cái bồ đài nhỏ bằng rơm bọc đầu
dương vật và giữ chặt nhờ lớp da quy đầu, được kéo ra qua phần miệng và tạo
