NHIỆT ĐỚI BUỒN - Trang 290

hàng thân thích, mà toàn bộ xã hội bị tổn thương. Tổn hại mà tự nhiên đã thành
thủ phạm đối với xã hội, gây bất lợi cho tự nhiên là mắc một món nợ, từ này
phiên dịch khá đúng một khái niệm cốt yếu ở người Bororo, là khái niệm mori.
Khi một người thổ dân chết, làng tổ chức một cuộc đi săn tập thể, được giao
cho phân nửa làng so le với nữa của người chết: cuộc chiến chống lại tự nhiên
mà mục tiêu là bắn hạ một con mồi lớn, tốt nhất là một con báo đốm, mà da,
móng vuốt, răng nanh làm thành khoản mori của người chết. Khi tôi đến
Kejara. thì có một người vừa chết; rất tiếc là một người thổ dân chết ở xa,
trong một làng khác. Nên côi đã không được chứng kiến việc chôn cất kép,
trước tiên là đặt xác chết xuống dưới một cái hố có phủ cành lá ở trung tâm,
cho đến khi thịt rữa nát, rồi đem đám xương ra sông cọ rửa, quét màu và trang
trí bằng những hình khảm bằng lông chim dán, trước khi nhận chìm trong một
chiếc thúng ở đáy hồ hay đáy sông. Tất cả các lễ hội khác mà tôi tham dự đã
diễn ra theo đúng tập tục truyền thống, kể cả việc rạch mặt theo nghi lễ cho bố
mẹ tại địa điểm mà ngôi mộ tạm thời sẽ được đào. Một điều không may khác,
cuộc đi săn tập thể đã diễn ra ngày hôm trước hay tôi không rõ trong buổi
chiều tôi vừa tới nơi; có điều chắc chắn là người ta không giết được một con
thú nào. Một tấm da báo cũ được dùng cho vũ điệu tang lễ. Thậm chí tôi ngờ
rằng con irara của chúng tôi đã được nhanh chóng thay cho con mồi bị thiêu.
Người ta đã không bao giờ chịu nói với tôi chuyện đó, và thật là đáng tiếc: nếu
quả đúng như vậy, thì tôi có thể đảm nhận tư cách của uiaddo, người chỉ huy
cuộc săn đại diện cho linh hồn người chết. Tôi sẽ nhận được của gia đình
người chết chiếc băng đeo tay tết bằng cóc người và chiếc poari, chiếc kèn thần
bí gồm một quả bầu khô nhỏ có cắm lông chim dùng làm loa cho một cái dăm
kèn bằng tre để thổi lên bên trên tay cầm trước khi buộc vào xác chết. Theo
quy định tôi sẽ phải chia thịt, da, răng và móng cùng với những người họ hàng
của người chết, đổi lại họ sẽ tặng tôi một cây cung và những mũi tên dùng
trong lễ cúng, một chiếc kèn khác là vật kỷ niệm về các trách vụ của tôi cùng
một chiếc vòng cổ làm bằng những miếng vỏ ốc tròn, chắc chắn. Đương nhiên,
tôi cũng sẽ phải bôi đen khắp người để không bị nhận ra bởi hồn ma ác, là kẻ
đã gây ra cái chết và theo quy tắc mori phải nhập vào con mồi, bị giết vì tai
họa đã nó đã gây ra nhưng vẫn đầy hận thù với người đã giết nó. Bởi, theo một
nghĩa nào đó, cái bản chất giết chóc này là mang tính người. Nó tác động thông