Mỗi buổi sáng, tuyến điện báo cáo một uộc sống phù du: người ta trao đổi
tin tức, trạm nào đó đã nhìn thấy những đống lửa trại của một băng nhóm
người Anh-điêng hiếu chiến đang chuẩn bị để tiêu diệt trạm; ở một trạm khác,
hai người paressi biến mất từ nhiều ngày nay, cũng là nạn nhân của người
Nambikwara vốn đã nổi tiếng trên dọc tuyến đường dây và chắc chắn đã gửi họ
đi tới na invernada do ceu, “những kỳ nghỉ đông ở trên trời”… Người ta nhắc
lại theo một lối hài hước ghê rợn chuyện những nhà truyền giáo bị sát hại năm
1933, hay chuyện anh chàng điện báo viên nọ khi được tìm thấy đã bị chôn
sống nửa người, ngực cắm đầy những mũi tên, chiếc máy điện báo đặt trên
đầu. Vì những người Anh-điêng tác động lên đấm nhân viên của tuyến đường
một ám ảnh bệnh hoạn: họ là đại diện của một mối hiểm nguy thường nhật,
được cường điệu bởi trí tưởng tượng của người trong vùng; và đồng thời,
những cuộc viếng thăm của các nhóm nhỏ du cư kia lại là dịp thư giãn duy
nhất, hơn nữa là cơ hội duy nhất để có được chút quan hệ giữa con người với
con người. Khi những cuộc thăm viếng đó diễn ra, mỗi năm một hay hai lần,
thì những câu đùa cứ thế mà rộ lên giữa những kẻ tàn sát tiềm năng và những
ứng cử viên cho sự tàn sát, trong một thứ tiếng lóng kỳ cục của tuyến đường
gồm tất cả có 40 từ nửa là tiếng Nambikwara, nửa là tiếng Bồ Đào Nha.
Ngoài những thú vui khiến người ra đôi lúc khẽ rung mình đó, mỗi một ông
trưởng trạm phát triển một lối sống riêng của mình. Có con người hưng phấn,
mà vợ và đàn con đến chết đói, vì ông ta không dừng được, mỗi lần cởi quần
áo xuống tắm sông, lại nổ năm phát súng Winchester nhằm đe dọa những cuộc
phục kích của người thổ dân mà ông ta đoán là được bố trí hai bên bờ, sẵn sàng
thịt ông, và do vậy mà cạn kiệt số đạn dược không sao bổ sung được: việc làm
này gọi là quebrar bala “phung phí đạn”, lại có một ông là dân thành phố, khi
rời khỏi Rio là sinh viên trường Dược, tiếp tục nghĩ thầm là mình đang chế
giễu ai đó trên bờ sông Largo do Ouvidor; nhưng vì chẳng còn gì để nói nên
cuộc trò chuyện của ông thu gọn lại bằng những trò ra hiệu, những cái tặc lưỡi
và búng ngón tay, những cái nhìn đầy ẩn ý: người ta đến tưởng ông còn theo
đuổi dai dẳng trong nghệ thuật điện ảnh âm. Cần phải bổ sung thêm nhà minh
triết: ông này đã duy trì được gia đình mình trong thế cân bằng sinh học với
một đàn hươu thường lui tới một dòng suối gần đó: mỗi tuần lễ ông bắn một
