nhịp điệu hình như rất gần gũi với một số đoạn của bài nhạc Đăng quang, nhất
là những ngân nga của kèn gỗ trong phần gọi “Nghi lễ dâng tổ tiên.” Nhất thiết
không một phụ nữ nào được mạo hiểm đến chỗ chúng tôi. Kẻ tò mò hay dại
dột ấy sẽ bị đập chết. Cũng giống như ở chỗ người Bororo, một lời nguyền siêu
hình thực sự ám trên yếu tố nữ; nhưng, ngược với người Bororo, phụ nữ
Nambikwara không được hưởng một cương vị pháp lý đặc quyền (dù hình
như, ở người Nambikwara, quan hệ huyết thống được truyền theo tuyến mẫu
hệ). Trong một xã hội tổ chức sơ sài đến vậy, những khuynh hướng đó đều ẩn
ngầm, và đúng ra là sự tổng hợp được thực hiện từ những ứng xử không rõ
ràng và nhiều sắc thái.
Với bao nhiêu niềm trìu mến như khi họ vuốt ve các bà vợ, người đàn ông
khiến ta nghĩ đến lối sống được xác định bởi nơi trú ấn nhất thời và chiếc rổ
thường trực, trong đó các phương tiện để tồn tại kém cỏi nhất được chăm chăm
khai thác, thu lượm, săn bắt từng ngày, con người phải phơi mình ra trước gió,
lạnh giá và mưa, và chẳng còn để lại dấu vết nào khác ngoài các linh hồn, bị
mưa bão thi tung ra bốn phương, của những người phụ nữ mà hoạt động của họ
là chỗ dựa cốt yếu của nó. Và họ nhìn nhận dưới một phương diện hoàn toàn
khác cuộc sống tĩnh tại (mà tính chất đặc thù và lâu đời và chăng được chứng
thực bởi những loại cây độc đáo họ trồng), song chuỗi nối tiếp bất biến của các
công việc nông nghiệp đem lại cho cuộc sống ấy một tính chất cũng vĩnh tồn
như các linh hồn nam giới được tái sinh, như ngôi nhà mùa đông bền lâu và
như mảnh đất trồng trọt lại hồi sinh và cho hoa cho quả “khi cái chết của người
làm nông trước đây đã mất đi trong lãng quên…”
Có nên giải thích cùng một cách như vậy về tính khí thất thường kỳ lạ của
người Nambikwara, rất nhanh chóng chuyển từ thái độ thân thiện sang đối
địch? Những nhà quan sát ít ỏi đã tiếp cận được với họ lấy làm bối rối về
chuyện này. Nhóm người ở Utiarity là nhóm, 5 năm trước, đã sát hại các nhà
truyền giáo. Các thông tin viên nam giới của tôi mô tả trận tấn công ấy một
cách thích thú và tranh nhau vinh sự đã giáng được những đòn hay nhất. Thật
ra, tôi không thể trách họ về điều đó. Tôi biết rất nhiều nhà truyền giáo và đánh
giá cao giá trị nhân đạo và khoa học của nhiều người. Nhưng các nhà truyền
