giang mai, một người khác một bên sườn bị nhiễm trùng, một người khác có
một vết thương ở chân, một người khác nữa từ đầu đến chân bị loại bệnh da
vẩy nến và cũng có cả một người câm điếc. Tuy nhiên, đàn bà và trẻ em có vẻ
khỏe mạnh. Do họ không dùng võng mà nằm ngủ ngay trên nền đất nên lúc
nào người cũng lấm lem. Những khi trời đêm lạnh, họ rải đống lửa ra và ngủ
ngay trong tro nóng… (Họ) chỉ mặc quần áo khi các nhà truyền giáo phân phát
cho họ và bắt họ mặc. Thói ghét tắm rửa không chỉ làm cho lớp da trên người
cũng như mái tóc của họ bết một lớp đất và tro; người họ còn dính đầy những
mẩu thịt và cá thối rữa cộng thêm mùi mồ hôi ngai ngái khiến ta thật ngại đứng
gần. Hình như họ bị nhiễm trùng đường ruột vì dạ dày họ bị sa và luôn đầy
hơi. Nhiều lần, làm việc với những người thổ dân chen chúc trong một gian
phòng chật, tôi bắt buộc phải dừng lại để ra ngoài hít thở.
………………………………………………………………………………
…………
“Người Nambikwara… hung hãn và vô lễ đến mức thô tục. Khi tôi đến thăm
Julio ở trại của anh, tôi thường thấy anh nằm bên đống lửa; nhưng khi thấy tôi
tới gần, anh quay lại phía tôi tuyên bố là anh không thích nói chuyện với tôi.
Các nhà truyền giáo đã kể với tôi rằng một người Nambikwara sẽ đòi nhiều lần
để người ta cho anh ta một đồ vật, nhưng khi bị từ chối anh ta sẽ tìm cách
chiếm đoạt. Để không cho người Anh-điêng bước vào nhà, đôi khi các nhà
truyền giáo thả tấm bình phong bằng cành lá được dùng làm cánh cửa xuống,
nhưng nếu như một người Nambikwara muốn vào, anh ta sẽ xé toàn tấm vách
đó để đi qua…”
………………………………………………………………………………
………
“Không cần phải ở lại chỗ người Nambikwara lâu để ý thức được những
tình cảm hận thù, nghi ngờ và thất vọng sâu sắc ở họ, nó gợi lên ở người quan
sát một trạng thái trầm uất trong đó vẫn không phải là không chen lẫn thiện
cảm.”
