XXVIII
BÀI HỌC CHỮ VIẾT
Ít ra cũng là một cách gián tiếp, tôi mong nắm được gần đúng số lượng
người Nambikwara. Năm 1915, Rondon ước lượng là 20.000, hẳn là quá cao;
nhưng vào thời kỳ đó, các bầy nhóm có tới nhiều trăm thành viên và tất cả
những chỉ dẫn thu thập được trên tuyến đường dây đều cho thấy có một sự
giảm thiểu nhanh chóng: cách đây 30 năm, bộ phận được biết đến của nhóm
Sabané có 1.000 cá thể; khi nhóm này tới thăm trạm điện báo ở Campas Novos
năm 1928, người ta thống kê được 127 người nam, cộng thêm đàn bà và trẻ
em. Tuy nhiên tháng Mười một năm 1929, một dịch cúm bùng nổ giữa lúc
nhóm người đang cắm trại ở điểm có tên là Espirro. Căn bệnh phát triển dưới
một dạng phù phổi và 300 thổ dân chết trong vòng 48 tiếng đồng hồ. Cả nhóm
tan tác, bỏ lại những người ốm và những người sắp chết. Từ 1.000 người
Sanabé được biết đến ngày trước, chỉ có 19 người sống sót vào năm 1938,
cùng với vợ và con cái họ. Cộng với dịch bệnh, có lẽ cần phải nói thêm để cắt
nghĩa những con số đó, là cách đây vài năm người Sabané có chiến tranh với
vài tộc láng giềng ở phía đông. Nhưng một nhóm đông người cư trú không xa
Tres Buritis đã bị xóa sổ vào năm 1927, từ 6 hay 7 người, trong đó chỉ còn 3
người sống sót vào năm 1938. Nhóm Tarundé, xưa kia là một trong những
nhóm quan trọng nhất, có 12 người (cng thêm đàn bà và trẻ em) vào năm 1936,
trong 12 người đó, năm 1939 còn sống sót 4 người.
Giờ đây họ ra sao? Chắc chắn, không quá 2.000 thổ dân, phân tán trên khắp
lãnh thổ. Tôi không thể nghĩ đến việc kiểm kê một cách có hệ thống vì thái độ
thù địch thường trực của một số nhóm người và sự di động của tất cả các nhóm
vào thời kỳ du cư. Nhưng tôi tìm cách thuyết phục các bạn tôi ở Utiarity dẫn
tôi về ngôi làng của họ, sau khi đã tổ chức ở đó một cuộc hẹn với các nhóm
khác, có họ hàng hay có liên minh với nhau; như vậy tôi có thể ước lượng kích
cỡ một cuộc tập trung hiện tại và so sánh theo tầm mức tương đối với những
cuộc tập trung được quan sát trước đây. Tôi hứa sẽ mang quà đến, và sẽ có
