học không bao giờ chỉ là một phía: ông quan niệm nó là một cuộc trao đổi
thông tin, và những thông tin tôi mang đến cho ông luôn được đón nhận. Thậm
chí ông thường hỏi xin tôi và giữ gìn rất cẩn thận những hình vẽ thể hiện các
hình trang trí lông chim, các loại mũ, các thứ vũ khí, như tôi đã nhìn thấy ở các
tộc người láng giềng hay ở xa. Có phải ông ta hy vọng, nhờ các thông tin này,
sẽ hoàn thiện trang bị vật chất và tinh thần cho nhóm người của mình? Rất có
thể, mặc dù tính cách mơ mộng của ông chẳng mấy khi thúc đẩy ông bắt tay
thực hiện. Tuy nhiên, một hôm tôi hỏi ông về những cây sáo Pan
, để kiểm tra
phạm vi lan truyền của nhạc cụ này, ông trả lời rằng chưa từng thấy, nhưng rất
muốn có một bản vẽ cây sáo đó. Dựa theo bản phác thảo của tôi, ông đã làm ra
được một nhạc cụ thô kệch, nhưng dùng được.
Những phẩm chất đặc biệt của hai viên thủ lĩnh này nằm trong những điều
kiện khiến họ được chỉ định.
Ở người Nambikwara, quyền lực chính trị không được thừa kế. Khi một thủ
lĩnh già đi, ngã bệnh và tự thấy không thể gánh vác lâu hơn nữa các nhiệm vụ
nặng nề của mình, tự ông ta lựa chọn người kế nhiệm: “Người này sẽ là thủ
lĩnh…” Tuy nhiên, quyền lực chuyên chế này chỉ mang tính hình thức hơn là
hiện thực. Ở phần sau, chúng ta sẽ thấy là quyền lực của thủ lĩnh yếu ớt biết
bao nhiêu, và trong trường hợp này cũng như tất cả các trường hợp khác, trước
khi có quyết định cuối cùng dường như đã có một cuộc thăm dò ý kiến quần
chúng: người kế nhiệm được chỉ định cũng là người được đa số trong nhóm
ủng hộ. Nhưng việc lựa chọn thủ lĩnh mới không chỉ hạn chế trong nguyện
vọng hay phản bác của nhóm người; nó phải đáp ứng những kế hoạch của
người được bầu. Không hiếm khi việc giao phó quyền lực bị từ chối quyết liệt:
“Tôi không muốn làm thủ lĩnh.” Trường hợp này, phải tiến hành một cuộc lựa
chọn mới. Quả thật, quyền lực hình như không phải là đối tượng của một cuộc
đua tranh gay gắt, và những viên thủ lĩnh tôi biết, thường than vãn về những
nhiệm vụ nặng nề và những trách nhiệm quá nhiều của họ hơn là lấy đó làmào.
Vậy những đặc quyền và những trách nhiệm của người thủ lĩnh là gì?
