saguin, mà chúng ta gọi là oustiti; macaco da noite “khỉ đêm” mắt như chất
keo sẫm màu; macaco de cheiro “khỉ thơm”, gogo de sol, “yết hầu của mặt
trời” v.v. Chỉ cần một phát đạn nhằm vào giữa cái bầy đang nhảy nhót của
chúng là gần như chắc chắn hạ gục được một con mồi; rán lên, nó biến thành
một xác ướp trẻ con hai bàn tay co quắt và nấu món ra-gu thì có vị thịt ngỗng.
Vào khoảng 3 giờ chiều, có tiếng sấm ầm ì, bầu trời tối sẫm và cơn mưa che
kín một đường chắn thẳng đứng nửa bầu trời. Mưa có đến không? Thanh chắn
xẻ ra và tơi mòng và, ở phía bên kia hiện lên một vầng sáng, thoạt tiên vàng
óng, rồi xanh nhạt. Chỉ còn khoảng giữa đường chân trời là còn mưa. Nhưng
mây tan, mảng đen nhỏ dần phía tay phải rồi tay trái, cuối cùng biến mất. Chỉ
còn một bầu trời hỗn hợp, gồm những khối xanh - đen đè lên một nền xanh
trắng. Đây là lúc, trước khi cơn dông tiếp sau nổ ra, phải tiếp cận một bờ sông,
nơi rừng trông có vẻ thưa hơn. Chúng tôi nhanh chóng dùng kiếm abatti mở ra
một khoảng rừng thư: facão hay tercado; chúng tôi kiểm tra số cây đốn xem
trong đó có cây pau de novato, cây của anh chàng lính mới, được gọi như vậy
bởi vì anh chàng nào dại dột mắc võng vào đấy sẽ bị cả một đội quân kiến đỏ
đổ xuống người; cây d’alho, có mùi tỏi; hay nữa cây cannela soveira, thân cây
khi bị khía vòng tròn chỉ trong mấy phút đã tiết ra một lượng sữa nhiều hơn cả
một con bò cái, thứ nước có váng kem và sủi bọt, nhưng uống tươi sẽ được
tráng cả mồm một lớp màng nhựa cao su; cây aracá có quả màu tím, to bằng
một quả anh đào, có mùi nhựa thông kèm theo mùi axit rất nhẹ khiến khi
nghiền nó ra trong nước thì người ta sẽ được một thứ nước như có ga; quả
ingá, vỏ có một lớp lông tơ ngọt như đường; quả bacuri cứ như một quả táo
hái trộm ở vườn Thiên đường; cuối cùng là quả assai, món ngon tuyệt đỉnh của
rừng, sắc lên uống ngay thì là một thứ si rô đậm đặc có mùi quả dâu, nhưng để
qua đêm sẽ đóng váng và trở thành phó mát có vị quả và hơi chua.
Trong lúc một số người làm các công việc nấu nướng ấy, thì những người
khác mắc võng dưới những mái hiên bằng cành lá trên phủ một lớp mỏng lá
cọ. Đây là khoảnh khắc của những câu chuyện quanh đống lửa trại, đầy những
vụ hiện hình và ma quỷ: lobis-homen, ma chó sói; ngựa cụt đầu hay bà già đầu
là chiếc hộp sọ. Trong đoàn bao giờ cũng có một garimpeiro vẫn tiếc nhớ cuộc
