của sợi dây, khiến hai sợi bện của đoạn dây cuốn sát vào nhau hơn và bứt các
sợi tóc ra trong khi siết
Những người Anh-điêng này tự gọi mình là Mundé, một cái tên chưa từng
được nhắc tới trong các văn bản dân tộc học. Họ nói một thứ tiếng vui nhộn,
các từ kết thúc bằng những âm tiết nhấn: zip, zep, pep, zet, tap, kap, lời nói của
họ nghe như những tiếng thanh la. Ngôn ngữ này giống những phương ngữ
vùng Hạ-Xingu, nay đã biến mất, và giống những ngôn ngữ khác thu thập
được gần đây trên các chi lưu bên hữu ngạn sông Guapor mà các nguồn của nó
rất gần với vùng người Mundé. Theo chỗ tôi biết, không một ai gặp lại người
Mundé kể từ sau cuộc viếng thăm của tôi, trừ một nhà truyền giáo nữ đã gặp
vài người ít lâu trước năm 1950 trên thượng lưu sông Guaporé nơi có ba gia
đình trú ẩn. Tôi đã trải qua một tuần lễ thật dễ chịu ở chỗ họ, bởi hiếm có
những chủ nhà nào lại giản dị, kiên nhẫn và thân thiện hơn. Họ đưa tôi đi ngắm
nhìn những khu vườn trồng ngô, sắn, khoai lang, lạc, thuốc lá, bầu và các loại
đậu. Khi khai hoang, họ để lại những gốc cọ, ở đấy sinh sôi đám ấu trùng to
màu trắng mà họ ăn thỏa thích: một thứ sân sau thú vị trộn lẫn nông nghiệp với
chăn nuôi.
Những căn lều tròn để lọt một thứ ánh sáng lờ mờ mà mặt trời khi xuyên
qua các khe hở đã điểm những đốm kim tuyến. Lều được dựng rất cẩn thận
bằng những cây sào cắm xuống đất theo đường tròn và uốn cong vào chỗ chẻ
ba của những cây cột trồng nghiêng và làm thành mái tường hình cung để làm
giá đỡ ở bên trong, giữa những cây cột ấy có mắc khoảng một chục chiếc võng
tết bằng sợi bông. Tất cả các cây sào nối vào nhau ở độ cao chừng 4 mét, được
buộc vào một cây cột trung tâm đâm xuyên qua mái. Những vòng tròn bằng
cành cây hoàn chỉnh bộ rui đỡ một mái vòm bằng lá cọ, các chét lá được bẻ
cụp xuống về cùng một chiều và lợp vào nhau theo kiểu những tấm ngói.
Đường kính căn lều lớn nhất là 12 mét; bốn gia đình sống ở đây, mỗi gia đình
sử dụng một khu vực giữa hai cọc uốn cong. Có tất cả sáu khu vực nhưng hai
khu vực tương ứng với các cửa đối diện được để trống để tiện việc đi lại.
Những ngày ở đây tôi ngồi trên một trong số những chiếc ghế gỗ nhỏ mà người
thổ dân vẫn dùng làm bằng một nửa gốc cây cọ đã khoét rỗng ruột, mặt phẳng
