không phải là sự bào mòn các góc, xưa kia sắc gọn, trong các dự định và các
công trình của tôi. Tôi vẫn còn có thể lặp lại những công việc đó; nhưng không
còn tùy thuộc ở tôi nữa niềm thỏa mãn do sự hoàn thành chúng đem lại cho tôi
ngày trước vẫn thường xuyên và chắc chắn đến thế.
Giờ đây, hấp dẫn tôi là rừng. Tôi tìm thấy ở rừng những nét đẹp từng tìm
được ở núi nhưng dưới một hình thức thanh bình và niềm nởđi qua bao đồng
cỏ hoang vu vùng trung tâm Brésil khiến tôi lại nhận ra giá trị của cải thiên
nhiên thôn dã mà người xưa từng yêu: cỏ non, hoa và cái tươi mát ẩm ướt của
rừng rậm. Kể từ đó, tôi đã không còn có thể giữ được tình yêu ương ngạnh như
xưa với vùng Cévennes
sỏi đá, tôi hiểu rằng niềm say mê của chúng tôi đối
với xứ Provence
là một âm mưu mà chúng tôi đã trở thành nạn nhân sau khi
đã là tác giả. Để khám phá - niềm vui tối thượng mà nền văn minh chúng ta đã
thu hồi mất của ta - chúng ta đã vì sự mới lạ mà hy sinh đối tượng phải có để
biện minh cho nó. Thiên nhiên này đã bị bỏ quên khi còn có thể tùy thích no nê
với một thiên nhiên khác. Thiếu cái thiên nhiên tươi đẹp nhất, ta buộc phải thu
hẹp tham vọng của mình vào cái còn có thể sử dụng được, tôn vinh cảnh khô
cằn và khắc nghiệt, vì từ nay chỉ còn lại cho ta những hình thức ấy.
Nhưng trong cuộc đi miễn cưỡng này, chúng ta đã quên mất rừng. Cũng dày
đặc như các thành phố của chúng ta, dân cư của nó là những sinh thể khác tạo
thành một xã hội nó gạt chúng ta ra xa còn chắc chắn hơn nhiều những sa mạc
mà chúng ta xông tới một cách điên dại dù đó là những đỉnh cao hay vùng gai
góc chói nắng. Một tập đoàn cây cỏ đẩy con người ra xa, vội vã phủ kín dấu
vết con người vừa đi qua. Thường khó thâm nhập, rừng yêu cầu ở kẻ đi sâu
vào đó những nhân nhượng mà núi đòi hỏi thô bạo hơn ở người đi bộ. Không
trải rộng bằng ở những ngọn núi lớn, chân trời của nó nhanh chóng khép kín,
quây lại một thế giới thu nhỏ, cũng cô lập ta hoàn toàn như những lối thoát gia
sa mạc. Ở đấy một thế giới cỏ, hoa, nấm và côn trùng tiếp tục một cách tự do
một cuộc sống độc lập mà ta có thể được chấp nhận vào nếu đủ kiên nhẫn và
nhún nhường. Chỉ vài chục mét rừng đã đủ để xóa hết thế giới bên ngoài, một
thế giới này đã nhường chỗ cho một thế giới khác, không vui mắt bằng, nhưng
ở đấy thính giác và khứu giác, vốn gần với tâm hồn hơn, lại được lợi. Những
