chuyện cô bé Penhara, gầy gò và mới đến tuổi dậy thì, là vợ chung của chồng
mình là Karamua và những người anh em rể, Takwari và Walera; cậu này chỉ là
anh em nuôi với hai anh chàng kia: “Anh ta cho em mình mượn cô vợ”, và
“Anh trai không ghen với em trai mình”. Thông thường, các anh em rể và chị
em vợ, dù không tránh né nhau, nhưng giữ thái độ dè dặt. Khi cô vợ đã được
cho mượn, ta nhận ra, ngày hôm đó, có sự gần gũi của chị ta với người anh rể
của mình. Họ trò chuyện, cười đùa và người anh rể cho chị ta ăn. Một hôm
Takwari mượn Penhana, anh ta ăn trưa cạnh tôi. Bắt đầu bữa ăn, anh bảo chú
em Karamua “đi gọi Penhana đến ăn”; Penhara không thấy đói, vì đã ăn cùng
với chồng mình; tuy nhiên, cô ta vẫn tới, ăn một miếng rồi đi ngay. Cũng như
vậy, Abaitara rời khỏi ngôi nhà của tôi và mang bữa ăn đến chỗ Ianopamoko
để cùng ăn với cô.
Như vậy là ở người Tupi-Kawahib có một sự phối hợp giữa các chế độ đa
thê và đa phu để giải quyết vấn đề do đặc quyền của thủ lĩnh gây ra trong
chuyện vợ chồng. Vừa mới chia tay với người Nambikwara được mấy tuần lễ,
thật đáng ngạc nhiên khi thấy những nhóm người rất gần nhau về địa lý lại có
thể có những giải pháp khác nhau trong những vấn đề giống nhau. Vì ở người
Nambikwara cũng thế, như ta đã thấy, đặc quyền có nhiều vợ của thủ lĩnh,
cũng đưa đến kết quả là một tình trạng mất cân đối giữa số lượng những người
đàn ông trẻ và số lượng phụ nữ chưa chồng. Nhưng thay vì tìm giải pháp như
người Tupi-Kawahib bằng chế độ đa phu, thì người Nambikwara lại cho phép
các thiếu niên được thực hành chế độ đồng tình luyến ái. Người Tupi-Kawahib
chửi rủa những tập tục ấy. Tức họ bác bỏ chế độ đó. Nhưng như Léry nhận xét
một cách tinh quái tổ tiên của mình về chuyện đó: “Bởi vì đôi khi gây gổ với
nhau, họ gọi nhau là Tyvire [người Tupi-Kawahib nói gần giống như vậy:
teukuruwa], có nghĩa là đồ ngu, từ đó ta có thể phỏng đoán (vì tôi không khẳng
định bất kỳ điều gì về chuyện này) rằng họ có phạm với nhau cái tội lỗi kinh
tởm này.”
Ở người Tupi-Kawahib, chế độ tù trưởng là đối tượng của một tổ chức phức
tạp mà ngôi làng của chúng tôi gắn bó một cách tượng trưng, phần nào giống
như những triều đình nhỏ suy tàn, ở đó một nhân vật trung thành chịu đóng vai
