Để có được những kẻ địch đặng mà đổ lên đầu chúng một nỗi hung hãn tích
tụ từ nhiều tháng nay, những kẻ chịu trách nhiệm về một thất bại mà họ thấy họ
là những người ngoài cuộc bởi nào họ có tham dự các cuộc chiến đấu, nhưng,
mặt khác họ lại mơ hồ cảm thấy họ cũng có lỗi (chẳng phải họ đã cung cấp
bằng chứng hoàn chỉnh nhất, đã thực hiện một cách rõ rệt nhất thái độ vô cảm,
ảo tưởng và mệt mỏi mà, ít ra cũng do đó một phần, đất nước đã trở thành nạn
nhân), con tàu của chúng tôi mang đến cho họ một mẫu hàng được chọn lựa
đặc biệt tốt. Có phần nào tựa như là, khi cho phép chúng tôi xuống tàu đi tới
Martinique, nhà cầm quyền Vichy chỉ làm mỗi việc là gửi cho các quý ông ấy
một lô hàng những kẻ giơ đầu chịu báng để làm nguôi cơn giận dữ của họ.
Binh lính mặc quần soóc, đội mũ sắt, mang vũ khí ngồi trong văn phòng của
viên tư lệnh, chúng tôi, tách riêng từng người một, được đưa tới trình diện với
họ, hình như họ không tiến hành một cuộc thẩm vấn để cho lên bờ mà là một
cuộc tập luyện chửi mắng trong đó chúng tôi chỉ có việc nghe. Những ai không
có quốc tịch Pháp tự hiểu là mình được coi như kẻ địch; những người có quốc
tịch Pháp, thì bị tước bỏ một cách thô lỗ cái tư cách đó cùng lúc bị buộc tội, do
việc ra đi này, là đã hèn nhát rời bỏ đất nước: lời trách móc không chỉ mâu
thuẫn mà còn khá là kỳ cục từ cửa miệng của những người, từ ngày tuyên
chiến, thực tế đã sống dưới sự bảo trợ của học thuyết Monroe…
Vĩnh biệt chuyện tắm táp! Người ta quyết định quản chế mọi người trong
một khi trại mang tên “Le Larazet”, nằm ở phía bên vịnh. Chỉ có ba người
được phép lên bờ: tay “béké”, vốn không dính dáng gì, ông người Tunisie bí
hiểm, do xuất trình một tài liệu nào đó và bản thân tôi, nhờ một ơn huệ đặc biệt
được cơ quan Kiểm soát Hàng hải dành cho viên chỉ huy, vì chúng tôi đã nhận
ra nhau là chỗ quen biết lâu năm: ông ta là phó thuyền trưởng trên một trong
những con tàu tôi đã đi thời trước chiến tranh.
