Ở màn thứ hai, Auguste, được những lời nói của đại bàng giác ngộ về quan
hệ giữa thiên nhiên và xã hội, quyết định gặp lại Cinna, kẻ ngày trước đã chọn
thiên nhiên thay vì xã hội, ngược với lựa chọn đã đưa Auguste trở thành chủ
nhân của đế chế. Cinna đã nản lòng. Trong mười năm phiêu lưu của mình, anh
chỉ có nghĩ đến Camille, em gái người bạn thời thơ ấu của mình, và anh chỉ
mong được cưới cô. Lẽ ra Auguste đã vui vẻ đồng ý. Nhưng Cinna đã không
thể có được Camille do những quy tắc xã hội; muốn có được cô anh phải đi
ngược lại các quy tắc ấy, chứ không phải theo nó. Nên mới có việc anh phải đi
tìm một uy thế dị giáo sẽ cho phép anh thúc ép xã hội phải để cho anh nhận
được cái điều xã hội, chung quy lại, sẵn sàng trao cho anh.
Giờ đây, anh đã trở về xiết bao tuyệt vời: là nhà thám hiểm được các bậc
thượng lưu tranh nhau mời dạ tiệc, là người duy nhất biết rằng niềm vinh
quang phải trả giá đắt kia là dựa trên một lời nói dối. Không có bất kỳ chút nào
trong tất cả những gì người ta tin rằng anh đã biết được là có thực: du hành là
một trò lừa bịp: tất cả chỉ là thực đối với kẻ chỉ nhìn thấy những hình bóng.
Ghen tỵ với số mệnh dành cho Auguste, Cinna đã muốn có được một đế chế
rộng lớn hơn đế chế của ông ta: “Tôi tự nhủ là không có một đầu óc con người
nào, dù cho đó là của Platon, có thể nhận thức được sự đa dạng vô tận của tất
cả mọi hoa và lá tồn tại trên thế giới và tôi, tôi sẽ biết rõ chúng; rằng tôi sẽ cảm
nhận được những cảm giác gây ra bởi nỗi sợ, cái lạnh, cái đói, sự mệt mỏi mà
tất cả các ngươi, những kẻ sống trong những ngôi nhà kín bưng, cạnh những
kho vựa đầy ứ, các ngươi thậm thậm chí không thể hình dung ra nổi. Tôi đã ăn
thịt thằn lằn, rắn, châu chấu, và những thức ăn chỉ cần nghĩ đến các ngươi đã
đủ rợn người, tôi đã tiến gần đến nỗi xúc động của kẻ tín đồ mới, tin chắc rằng
mình sẽ tạo ra một nơi chốn mới nằm giữa vũ trụ và chính tôi.” Nhưng đi đến
cùng nỗ lực của mình, Cinna đã không tìm thấy gì cả: “Tôi đã mất hết, anh ta
nói; ngay cả cái nhân tính nhất đối với tôi cũng trở thành phi nhân tính. Để lấp
đầy khoảng trống rỗng của những ngày dài bất tận, tôi đã đọc những câu thơ
của Eschyle
và Sophocle
và nhập tâm một số câu đến nỗi giờ dây, khi tới
nhà hát, tôi không còn cảm thấy vẻ đẹp của chúng nữa. Mỗi lời đối thoại lại
gợi lên trong tôi hình ảnh những con đường cát bụi, những vạt cỏ cháy xém,
những đôi mắt đỏ quạnh vì gió cát”.
