Những cảnh cuối cùng của màn thứ hai thể hiện rõ rệt những mâu thuẫn
trong đó Auguste, Cinna và Camille tự nhốt mình vào. Camille cảm phục nhà
thám hiểm của mình đang hoài công vung vẫy để làm cho cô hiểu được sự lừa
mình tất cả sự trống rỗng, sự vô nghĩa của mỗi sự cố, chỉ cần nó biến thành
chuyện kể là đủ để làm lóa mắt người ta và khiến người ta suy ngẫm. Vậy mà,
nào có gì đâu; mặt đất ở đấy cũng giống hệt như đất ở đây, cỏ ở đấy cũng y
như đồng cỏ này.” Trước thái độ ấy, Camille nổi giận, cô cảm thấy quá rõ trong
con mắt người yêu của mình, cô là nạn nhân vì đã là nguyên nhân của việc anh
ta đánh mất hết mọi hứng thú đang khiến anh ta đau khổ: anh ta không còn gắn
bó với cô như với một con người mà là như một biểu tượng của mối liên hệ
duy nhất còn có được từ nay giữa anh với xã hội. Còn Auguste, ông kinh
hoàng nhận ra ở Cinna chính những lời của con đại bàng; nhưng ông không thể
quyết định thoái lui được nữa: quá nhiều lợi ích chính trị gắn liền với cuộc
phong thần của ông, và nhất là, ông không chịu chấp nhận ý nghĩ rằng đối với
con người hành động, không có một cứu cánh tuyệt đối nào, ở đó có thể tìm
thấy cùng lúc phần thưởng và sự thanh thản của mình.
Màn thứ ba mở đầu trong một không khí khủng hoảng; ngày hôm trước
cuộc lệ hội, Rome tràn ngập tính chất thần thánh: lâu đài hoàng gia rạn nứt ra,
cây cỏ và động vật ùa vào lâu đài. Như bị hủy diệt bởi một tai biến, thành phố
trở về trạng thái tự nhiên. Camille đã cắt đứt với Cinna, và đối với Cinna, đây
đúng là bằng chứng cuối cùng của một thất bại mà anh đã tin chắc rồi. Nỗi căm
hận của anh quay hướng về Auguste. Dẫu đối với anh bây giờ sự buông thả
của tự nhiên có vô nghĩa đến mấy so với những niềm vui mà xã hội loài người
mang lại, thì anh vẫn muốn là người duy nhất biết được mùi vị của nó: “Chẳng
là gì cả, tôi biết chứ, nhưng cái chẳng là gì đó đối với tôi vẫn còn thân thiết bởi
tôi đã chọn lấy nó”. Ý nghĩ rằng Auguste có thể dồn được tất cả vào tay mình:
tự nhiên và xã hội, rằng ông ta có được cái trước như là món tiền thưởng của
cái sau chứ không phải là bằng cái giá của mọt sự khước từ, ý nghĩ đó anh
không sao chịu nỗi. Anh sẽ giết chết Auguste, để chứng thực sự tất yếu của lựa
chọn.
