Một hôm, ở Karachi, tôi gặp các nhà thông thái Hồi giáo, là chức sắc đại học
hay tôn giáo. Nghe họ khoe khoang về tính thượng đẳng của hệ thống của họ,
tôi ngạc nhiên nhận thấy họ luôn nhấn đi nhấn lại một lý lẽ duy nhất: tính đơn
giản của hệ thống đó. Hệ thống luật pháp Hồi giáo về vấn đề thừa kế hay hơn
Ấn Độ giáo, vì nó đơn giản hơn. Muốn thay đổi việc nghiêm cấm theo tính
truyền thống về cho vay nặng lãi chăng: chỉ cần lập một bản hợp đồng liên kết
giữa người cho vay và chủ ngân hàng và, lợi tức sẽ được giải quyết bằng cách
trở thành một phần để chia lãi của người cho vay trong các thương vụ của chủ
ngân hàng. Còn về cải cách ruộng đất, sẽ áp dụng đạo luật Hồi giáo về việc kế
thừa những ruộng đất có thể canh tác cho đến khi chúng được phân chia đủ,
sau đó, thôi không áp dụng luật đó nữa - vì đấy không phải là một chương điều
của giáo lý - để tránh việc chia nhỏ quá mức: There are so many ways and
means…
Quả vậy, toàn bộ đạo Hồi dường như là một phương pháp để phát triển trong
đầu óc các tín đồ những xung đột không thể vượt qua được, dù sau đó lại cứu
họ bằng cách đưa ra cho họ những giải pháp (thậm, cực thậm) đơn giản. Xô
đẩy người ta bằng một tay, tay kia giữ người ta lại bên bờ vực thẳm. Bạn có lo
ngại về phẩm hạnh các bà vợ hay các cô con gái của bạn trong thời gian bạn đi
vắng chăng? Chẳng cách gì đơn giản hơn, trùm kín họ lại và cấm cung. Chính
là bằng con đường ấy mà người ta đi tới chiếc burkah hiện đại, giống như một
dụng cụ chỉnh hình, cắt may phức tạp, những lỗ nhỏ bằng vải thêu ren để nhìn,
những cúc bấm và dải buộc, loại vải dày để vừa bó sát vào cơ thể, vừa che kín
hoàn toàn tới mức có thể. Nhưng, đến đấy rồi, thì ranh giới của nỗi lo cũng chỉ
chuyển dịch vị trí thôi, vì giờ đây chỉ cần ai đó chạm nhẹ vào cũng đủ để làm
cho bạn bị mất danh dự và bạn tự giày vò nhiều hơn. Một cuộc trò chuyện
thẳng thắn với những thanh niên Hồi giáo cho ta biết hai điều: trước hết, họ bị
ám ảnh bởi vấn đề trinh tiết tiền hôn nhân và sự chung thủy tiếp sau đó; sau
nữa, chuyện purdah, tức là việc sống tách biệt của các bà vợ một mặt ngăn trở
các vụ tằng tịu lén lút, nhưng mặt khác lại tạo thuận lợi cho chúng: do dành
cho phụ nữ một thế giới riêng, mà chỉ có họ mới biết được các ngóc ngách. Là
những kẻ đột nhập các khuê phòng khi còn trẻ, những nam thanh niên có đủ lý
do để thành những người lính canh một khi đã cưới vợ.
