nhận đáp lại những lời kêu gọi từ bên ngoài. Thậm chí, có thể là ở một phạm vi
rộng lớn trên thế giới, nó đã tìm thấy cái mắt xích nó còn thiếu. Bởi vì nếu cái
thời điểm cuối cùng này của phép biện chứng dẫn đến thiên khải là có hiệu lực,
thì tất cả những thời điểm diễn ra trước đó và giống với nó cùng có hiệu lực.
Sự từ chối tuyệt đối ý nghĩa là điểm kết thúc của một chuỗi các chặng mà mỗi
chặng dẫn từ một ý nghĩa nhỏ hơn tới một ý nghĩa lớn hơn. Bước cuối cùng,
cần phải có những bước khác để hoàn tất, lại hợp thức hóa trở lại tất cả. Theo
cách thức của nó và trên bình diện của nó, mỗi bước tương ứng với một chân
lý. Giữa sự phê phán của chủ nghĩa Marx giải phóng con người khỏi những
xiềng xích đầu tiên của họ - dạy cho họ biết rằng ý nghĩa hiển nhiên của tình
cảnh họ biến mất ngay khi họ chấp nhận mở rộng đối tượng mà họ xem xét -
và sự phê phán của đạo Phật hoàn tất sự giải phóng, không hề có đối nghịch
cũng như mâu thuẫn. Mỗi bên đều cùng làm đúng một việc ấy ở một cấp độ
khác nhau. Việc chuyển từ cực này sang cực kia được đảm bảo bằng tất cả
những tiến bộ của nhận thức mà một vận động tư duy không thể chia cắt đi từ
phương Đông tới phương Tây và đã di chuyển đến với nhau - có thể chỉ là để
khẳng định nguồn gốc của nó - đã cho phép nhân loại hoàn tất trong khoảng
cách hai thiên niên kỷ. Do các tín ngưỡng và mê tín tiêu tán vào nhau khi ta
xem xét các quan hệ có thực giữa con người với con người, nên đạo đức
nhường chỗ cho lịch sử, những hình thái mềm dẻo nhường chỗ cho những cấu
trúc và sáng tạo được thay thế bằng hư vô. Chỉ cần gấp đôi bước đi đầu tiên lại
là có thể phát hiện ra sự đối xứng của nó; các bộ phận của nó có thể xếp chồng
lên nhau: các chặng đã đi qua không hủy bỏ giá trị của những chặng đã mở
đường cho chúng: chúng xác minh những chặng trước.
Di chuyển trong khuôn khổ của mình, con đường mang theo cùng mình tất
cả những vị trí mà anh ta từng có, tất cả những vị trí anh ta sẽ đến chiếm trong
tương lai. Anh ta có mặt cùng lúc ở mọi nơi chốn, anh ta là cả một đám đông
tiến bước đồng hành, trong mỗi bước lại thâu tóm một tổng thể các chặng
đường. Bởi vì chúng ta sống trong nhiều thế giới, mỗi thế giới đều thực hơn cái
thế giới mà nó chứa đựng, và chính nó lại là giả hơn cái thế giới bao trùm lên
nó. Một số thì tự nhận thức được bằng hành động, số khác thì tự sống bằng tư
duy về chúng, nhưng sự mâu thuẫn bên ngoài do chỗ họ cùng tồn tại bên nhau
