Bolivie hay trên những ngọn đồi biên giới Mianma? Tôi chọn lấy một cái tên,
ngẫu nhiên, còn thấm đẫm uy thế của truyền thuyết: Lahore.
Một sân bay giữa một vùng ngoại ô mông lung; những đại lộ dài vô tận có
trồng cây, hai bên là những biệt thự; trong một khuôn viên, một khách sạn, gợi
lại hình ảnh của một trại nuôi ngựa nào đó ở vùng Normandie, với nhiều ngôi
nhà hoàn toàn giống nhau đứng xếp hàng; cửa nhà san sát bằng nhau giống
như những khoang chuồng ngựa nhỏ dẫn vào những căn hộ giống hệt nhau:
phía trước là phòng khách, nhà vệ sinh phía sau, phòng ngủ ở giữa. Một
kilomet đại lộ dẫn tới một quảng trường cấp quận, từ đây xuất phát những đại
lộ khác, hai bên đường rải rác một ít cửa hàng: hiệu thuốc, hiệu chụp ảnh, hiệu
sách, hiệu đồng hồ. Là tù binh của cái khoảng rộng vô nghĩa, trông chừng mục
đích của tôi đã nằm ngoài tầm tay tôi mất rồi. Đâu rồi, Lahore xưa, Lahore
đích thực? Để với được tới nó ở tận cùng cái vùng ngoại ô được cấy ghép một
cách vụng về và đã lụ khụ này, còn cần phải đi qua một kilomet các cửa hàng
bách hóa, ở đó một xưởng kim hoàn vừa cỡ những túi tiền nhỏ, dùng chiếc cưa
máy chế tác một thứ vàng có độ dày như mảnh sắt tây, nằm ngay bên cạnh
hàng thực phẩm, dược phẩm, đồ nhựa nhập khẩu. Liệu rồi cuối cùng tôi có
nắm bắt được cái thành phố ấy trong những phố nhỏ đầy bóng râm, ở đó tôi
phải nép mình vào sát các bức tường để nhường chỗ cho những đàn cừu có lớp
lông màu xanh và màu hồng, cho những con trâu - mỗi con to bằng ba con bò
cái - chúng xô đẩy bạn một cách thân thiện, và thường xuyên hơn nữa là những
chiếc xe tải? Trước những căn nhà gỗ đổ nát và bị năm tháng gặm mòn này
chăng? Tôi có thể đoán ra những đường diềm và những nét chạm đục của
chúng nếu có thể đến gần mà không bị ngăn lại bởi một mạng nhện dây kim
loại chằng chịt, tỏa ra từ một trạm điện cẩu thả, giăng từ bức tường này qua
bức tường khác và khắp thành phố. Quả là đôi lúc, trong một vài giây, trên
đoạn một vài mét, một hình ảnh, một âm vang nhô lên từ đáy sâu thẳm của thời
gian: trong con phố nhỏ của những người thợ dát vàng và bạc, tiếng chuông
thanh thản và trong trẻo của một cây đàn gõ do một vị thần nghìn tay chơi một
cách lơ đãng. Tôi bước ra khỏi nơi đó để ngay lập tức rơi vào những đại lộ
rộng lớn cắt ngang một cách tàn nhẫn đống đổ nát (do những vụ náo loạn mới
đây) của những ngôi nhà lâu đời đến năm trăm năm, nhưng rất thường bị phá
