giọng đọc cho chúng tôi nghe vài câu thơ của Racine (“Dù ngày lại bắt đầu
và ngày kết thúc/ Không bao giờ Titus gặp được Bérénice”), thì hẳn cô ấy
sẽ thấy rằng học sinh trung học cơ sở đã đủ chín để hiểu bi kịch tình yêu. Ở
trung học phổ thông sẽ khó khăn hơn: tuổi trưởng thành đã cận kề, học sinh
đã có trực giác về thói quen của người lớn và tự hỏi mình sẽ đóng vai nào
và có vị trí nào trong vở kịch, rồi cái gì đó trở nên tồi tệ, chiếc bình cá cảnh
không còn quá xa nữa.
Vậy là sáng nay, thêm vào công việc lao dịch quen thuộc của một tiết
văn không có chất văn và một tiết ngôn ngữ thiếu sự hiểu biết về ngôn ngữ,
tôi còn cảm thấy bất cần, thế nào cũng được, tôi không thể tự chủ được. Cô
Maigre giảng về tính từ chỉ phẩm chất, lấy cớ rằng các bài viết của chúng
tôi hoàn toàn thiếu loại tính từ đó “trong khi các em lẽ ra phải biết dùng
chúng từ lớp ba.” “Không nhìn học sinh kém ngữ pháp đến thế được”
, cô
giáo nói thêm, mắt nhìn thẳng vào Achille Grand-Fernet. Tôi không thích
Achille, nhưng lần này, tôi đồng ý với cậu ấy khi cậu ấy đặt câu hỏi. Tôi
thấy việc làm đó là cần thiết. Hơn nữa, tôi bị sốc vì cô giáo dạy văn mà lại
quên từ phủ định. Giống như người quét nhà quen lớp bụi dưới gầm
giường. “Nhưng ngữ pháp dùng để làm gì ạ?” Achille đã hỏi như thế. “Các
em phải biết chứ,” cô-nhưng-tôi-được-trả-lương-để-dạy-các-em trả lời.
“Không ạ, - Achille lần đầu tiên thành thật trả lời, - chưa bao giờ có ai bỏ
công giải thích cho chúng em cả.” Cô Maigre thở dài đánh sượt một cái, ý
muốn nói “chẳng lẽ tôi còn phải gánh vác thêm cả những câu hỏi ngớ ngẩn
nữa ư” và trả lời: “Nó dùng để nói đúng và viết đúng.”
Khi đó, tôi tưởng như mình bị một cơn đau tim. Tôi chưa bao giờ nghe
thấy điều gì ngu ngốc đến thế. Ở đây, tôi không muốn nói là sai, tôi muốn
nói là thực sự ngu ngốc. Nói với những học sinh cấp trung học đã biết nói
và biết viết rằng ngữ pháp dùng để làm việc đó, cũng giống như nói với
một người rằng anh ta cần phải đọc lịch sử các loại nhà vệ sinh qua các thế
kỷ để biết cách đại tiểu tiện. Đúng là vô nghĩa! Giá như thông qua các ví
