là bà ngoại tôi, bà mất ít lâu trước khi tôi được sinh ra. Các anh tôi mang
tên của những người anh họ đã hi sinh trong chiến tranh, còn mẹ tôi mang
tên một người chị họ mẹ đã mất trong khi sinh nở mà mẹ chưa từng gặp
mặt. Chúng tôi đang sống không chuyện trò trong vũ trụ của người chết, thì
chị Lisette trở về từ thành phố vào một buổi tối tháng Mười một.
Tôi còn nhớ cơn mưa đó…tiếng nước đập xuống mái nhà, những con
đường đầy nước, biển bùn đến tận cửa nhà, bầu trời đen kịt gió, cảm giác
khó chịu ghê gớm vì sự ẩm ướt không biết bao giờ mới kết thúc đè nặng lên
chúng tôi như cuộc sống của chính chúng tôi: không ý thức không phản
kháng. Chúng tôi đang ngồi sát bên nhau cạnh bếp lửa thì mẹ tôi bỗng đột
ngột đứng lên, làm tất cả bị xô nghiêng; quá bất ngờ, chúng tôi nhìn bà đi
về phía cửa, và do bị một xung năng bí ẩn nào đó thôi thúc, bà mở tung
cửa.
Cơn mưa ấy, ôi, cơn mưa ấy…Trong khuôn cửa, một người đứng bất
động, tóc dính chặt vào mặt, váy áo ướt súng, giày ngập bùn, mắt nhìn đăm
đăm, đó là chị Lisette. Làm thế nào mẹ tôi lại biết được? Làm thế nào mà
người đàn bà, vì không muốn đối xử tệ với chúng tôi, chưa bao giờ để lộ
tình yêu đối với các con, cho dù bằng cử chỉ hay lời nói, làm thế nào mà
người đàn bà thôi kệch đã sinh con ra đời bằng cái giống như khi đất thay
cho gà ăn, làm thế nào mà người đà bà mù chữ ngu dốt đến mức thậm chí
chưa bao giờ gọi chúng tôi bằng cái tên mà bà đã đặt cho và tôi không biết
bà có luôn nhớ không, lại không còn cử động được nữa, không nói được
nữa và chỉ nhìn chăm chăm vào cánh cửa dưới trời mưa như trút mà không
nghĩ đến chuyện gõ cửa, đang đứng chờ ai đó mở cửa cho và đưa vào nơi
ấm áp?
Liệu đó có phải là tình mẫu tử, trực giác trong tai họa, tia sáng đồng
cảm vẫn còn tồn tại ngay cả khi con người chỉ còn sống như con vật? Đó
chính là điều Lucien đã nói với tôi: một người mẹ yêu thương con luôn
