Như tôi thấy, viện trợ nước ngoài theo cách truyền thống có 5 nhược
điểm chính:
Thứ nhất, viện trợ nước ngoài phục vụ cho lợi ích của người cho hơn là
người nhận. Việc cung cấp viện trợ thường bị chi phối bởi lợi ích an ninh
quốc gia trên cơ sở địa chính trị, chứ không phụ thuộc vào mức độ nghèo
đói hay đặc điểm chính phủ quốc gia nhận viện trợ. Viện trợ cho Châu Phi
thời Chiến tranh lạnh là những ví dụ điển hình. Sau khi Bức tường Berlin
sụp đổ, Tây Đức nóng lòng bảo vệ nền thống nhất đã cung cấp hay cho
Liên bang Xô-viết vay một khoản tiền lớn, mà không quan tâm đến việc số
tiền này sẽ được dùng làm gì. Sau đó, Ukraine đã trở thành quốc gia hưởng
viện trợ từ phương Tây nhờ điều kiện địa chính trị. Vì chính phủ bất tài là
nguyên nhân chính của nghèo đói, nên sẽ tốt hơn nhiều nếu các quốc gia
viện trợ chú ý hơn nữa đến điều kiện chính trị nội tại của quốc gia nhận
viện trợ.
Thứ hai, một điểm liên quan là nước nhận viện trợ thường không có toàn
quyền sở hữu những dự án phát triển, thực chất chúng được thiết kế và tiến
hành bởi các thế lực bên ngoài. Sau khi các chuyên gia rời đi, không còn lại
gì nhiều. Các chương trình được phát triển từ bên ngoài chứ không phải từ
nội địa thường không bám rễ lâu dài
[15]
. Các nước thích rót viện trợ
thông qua những công dân của họ, những người đóng vai trò những cử tri
ủng hộ cho viện trợ nước ngoài. Thậm chí các tổ chức quốc tế cũng thích
gửi chuyên gia nước ngoài hơn xây dựng cơ sở vật chất tại địa phương. Các
chuyên gia chỉ chịu trách nhiệm với người trả lương cho họ. Ngoại trừ tổ
chức quỹ của tôi và gần đây là Chương trình phát triển Liên hiệp quốc
(UNDP), không quốc gia nào sẵn sàng trả lương cho các chuyên gia chịu
trách nhiệm trước quốc gia nhận viện trợ. Kết quả là các quốc gia thường
thiếu khả năng sử dụng hiệu quả những viện trợ họ nhận được.
