Trương thị chi tiện nho dã; chính kỳ y quan, tế kỳ nhan sắc, hàm nhiên nhi
chung nhật bất ngôn, thị Tử Hạ thị chi tiện nho dã; thâu nhu đạn sự, vô
liêm sỉ nhi thị ẩm thực, tất viết quân tử cố bất dụng lực, thị Tử Du thị chi
tiện nho dã
禹行而舜趨，是子張氏之賤儒也;正其衣冠，齊其顏色 ，
嗛然而終日不言，是子夏之賤儒也。偷儒憚事，無廉恥而耆飲食，必
曰“君子固不用力”，是子游氏之賤儒也: Đi theo lối vua Vũ, tới theo lối
vua Thuấn, ấy là bọn tiện nho của họ Tử Trương; sửa mũ áo cho ngay
chính, giữ dáng điệu cho đều đặn, ngậm miệng cả ngày không nói điều gì,
ấy là bọn tiện nho của họ Tử Hạ; rụt rè, sơ việc, không có liêm sỉ mà thích
ăn uống, cứ nói là quân tử vốn không dùng sức làm việc gì, ấy là bọn tiện
nho của họ Tử Du”. Nếu ông là học trò những phái ấy thì đã không có
những lời phê bình như thế. Vậy chắc là Tuân Tử không phải thuộc về phái
Tử Hạ.
Xem trong sách Tuân Tử có nhiều chỗ như ở thiên Phi tướng, thiên Phi thập
nhị tử và thiên Nho hiệu, Tuân Tử đem Tử Cung
子弓 đứng liền với Khổng
Tử và cho là hai bậc thánh nhân, hai bậc đại nho. Ông nói ở thiên Phi thập
nhị tử rằng: “Không có chỗ đất cắm cái dùi, mà bậc vương công không thể
cùng với những người ấy tranh cái danh dự. Ở cái ngôi một bậc đại phu mà
một ông vua không thể nuôi được, một nước không thể dung nổi. Cái danh
dự của những người ấy không ai so sánh được, cho nên chư hầu ai cũng
muốn được những người ấy mà dùng. Những người ấy là bậc thánh nhân
không đắc thời thế, ấy là Khổng Tử và Tử Cung. Lấy thiên hạ làm một, tài
bồi cho muôn vật, gây nuôi nhân dân, gồm lợi cho thiên hạ. Chỗ nào có
người ở thì không có ai là không phục tòng, lục thuyết im lặng, thập nhị tử
đều biến đổi thành hay. ấy là lúc những bậc thánh nhân đắc thế như vua
Thuấn, vua Vũ vậy. Nay những bậc thánh nhân nên làm những việc gì?
Trên phải theo chế độ vua Thuấn, vua Vũ, dưới phải theo nghĩa Trọng Ni và
Tử Cung, để làm cho im cái thuyết của thập nhị tử. Như thế thì trừ được cái
hại của thiên hạ, làm hết được cái việc của bậc nhân, và làm rõ được cái sự
tích của thánh vương”.
