NHO GIÁO - Trang 291

có cái thiên tính cương lệ và không nghe ai cả. Tự nước chư hầu dấy lên mà
kiêm tính được thiên hạ, ý muốn thế nào, thì được ngay thế, cho là tự xưa
không ai bằng mình. Chuyên dùng kẻ ngục lại, những kẻ ấy được thân
hạnh. Các quan bác sĩ tuy hơn 70 người, nhưng chỉ là bị viên mà thôi, chứ
không dùng đến. Quan thừa tướng cùng các đại thần đều chịu cái mệnh lệnh
sẵn để làm việc, trên sai thế nào thì làm thế. Trên thì thích hình sát để ra
oai, dưới thì khiếp sợ, mạn khi, để lấy lòng trên. Phép nhà Tần không được
một người làm cả hai phương thuật; nếu chuyên một phương thuật mà
không nghiệm cũng phải tội chết. Những kẻ chiêm hậu tinh khí, đến ba trăm
người, đều là lương sĩ, vị sự húy kỵ, phải a dua không dám nói thực. Việc
thiên hạ không cứ lớn, nhỏ đều do trên quyết định. Trên lấy cân để cân giấy
má, ngày đêm có hạn là phải nặng bao nhiêu, chưa đủ hạn là chưa được
nghỉ. Còn tham quyền thế như vậy thì chưa có thể cầu được thuốc tiên”.
Bọn Hầu sinh và Lư sinh bèn rủ nhau trốn đi. Thỉ Hoàng nghe thấy bọn ấy
trốn đi, lấy làm giận lắm, nói rằng: “Trước ta thu những sách không hợp với
sự dùng, để bỏ đi hết, lại vời cả những kẻ sĩ văn học và phương thuật rất
nhiều, muốn để dấy cuộc thái bình. Bọn phương sĩ muốn tu luyện để cầu
thuốc lạ, song bọn Hàn Chúng đi không thấy tin tức gì, bọn Từ thị phí tổn
muôn kể, vẫn không cầu được thuốc, rồi trong bọn họ lại tố cáo những cái
gian của nhau. Bọn Lư sinh là bọn ta đãi rất hậu mà lại phỉ báng ta để tỏ
những điều bất đức của ta! Chư sinh ở Hàn dương, ta cho người đi dò xét,
thì ra họ lại hay đặt ra dao ngôn để làm cổ hoặc dân ngu”. Thỉ Hoàng liền
sai quan Ngự sử tra hỏi chư sinh, chư sinh tố cáo lẫn nhau, bèn xét ra những
người phạm cấm là hơn 460 người, đều đem chôn cả ở Hàm dương, để
thiên hạ thấy mà răn sợ. Sau mỗi ngày càng thêm nhiều, đều bắt đi đày ra
ngoài biển”.
Khi Thỉ Hoàng chôn chư sinh, Thái Tử là Phù Tô can rằng: “Chư sinh đều
học và bắt chước Khổng Tử, nay lấy trọng pháp mà bắt tội, tôi sợ thiên hạ
không yên”. Thỉ Hoàng giận lắm, bắt Phù Tô đi giám đốc quân của Mông
Biển ở đất Thượng quận.
Vua Thỉ Hoàng nhà Tần dùng chính sách bạo ngược để trừng trị những
người văn học thời bấy giờ, thì thật là tàn ác đến cùng cực vậy. Nhưng ta