NHỮNG BÍ ẨN ĐẰNG SAU CÁC CUỘC THÁNH CHIẾN TẠI VIỆT NAM - Trang 47

Thái Tử Thuyên, tức Trần Anh Tôn, rồi về Thiên Trường làm Thái Thượng
Hoàng, sau đó xuất gia. Ông học thiền với Tuệ Trung Thượng Sĩ và coi như
đã đạt được cốt tủy của thiền. Năm 1299, ông vào núi Yên Tử, tinh cầu tu
12 hạnh đầu đà và tự xưng là Hương Vân Đại Đầu Đà, sau đó trác tích tại
chùa Sùng Nghiêm, núi Chí Linh. Ông là người có công rất lớn với đạo
Phật, lập ra phái thiền tông Phật Giáo Trúc Lâm, một Giáo Hội nhà nước.
Ông qua đời khi mới 51 tuổi, được vua Trần Anh Tông tôn là "Đại Thánh
Trần Triều Trúc Lâm Đầu Đà Tịnh Tuệ Giác Hoàng Điều Ngự Tổ Phật."
Nối nghiệp ông có Pháp Loa, Pháp Không, Pháp Cổ, Pháp Đăng, Bảo Sát,
v.v.. (21)
Vì Phái Trúc Lâm do vua cha là Trần Nhân Tông lập, nên được con là Trần
Anh Tông giúp phát triển mạnh mẽ. Phái này thiết lập được nhiều cơ sở lớn
như các chùa Báo Ân, Siêu Loại và Quỳnh Lâm và trở thành một tông phái
Phật Giáo độc tôn, quy tụ khoảng 15.000 tăng sĩ. Vì tông phái Trúc Lâm
được triều đình giúp đỡ quá mức khiến các nhà Nho ghen tỵ. Lê Bá Quát đã
khuyên vua nên lấy tiền xây chùa và đúc tượng để xây văn miếu và trường
học. Trương Hán Siêu, chấp chánh dưới bốn triều vua nhà Trần là Trần Anh
Tông, Trần Minh Tông, Trần Hiến Tông và Trần Dụ Tông, lên đến chức
Tham Trị Chính Sự, đã viết trong bia chùa Quang Nghiêm như sau:
"Chùa nát mà xây lại, là không phải ý ta. Bia dựng mà khắc, việc gì ta nói.
Nay ta gặp Thánh triều muốn mở mang phong hoá tốt và sửa lại các tục đồi
bại. Dị đoan phải trừ bỏ đi. Đã gọi là kẻ đại sĩ phu, nếu không phải đạo vua
Nghiêu vua Thuấn thì không nên bày tỏ, nếu không phải đạo thầy Khổng
thầy Mạnh thì không nên trứ thuật..."
Trong bài Ký tháp Linh Tế, ông công kích thẳng đạo Phật :
"Nhiều người thờ phụng đạo Phật để cổ hoặc chúng sinh, trong thiên hạ ba
phần, chùa chiếm ở một phần, bỏ dứt luân thường, hao tổn của báu, ngây
ngây mà chơi, ngẩn ngẩn mà theo, mà không hóa ám yêu quỷ gian tà, ấy
cũng ít vậy, và còn là ác nữa sao nên.(22)
c) Những thành quả và hậu quả
Chúng ta hãy tìm hiểu xem trong thời kỳ Phật Giáo hưng thịnh, các tăng sĩ
tham chánh và nhiều cao tăng được chọn làm Quốc Sư, nhà Lý và nhà Trần