NHỮNG BÍ ẨN ĐẰNG SAU CÁC CUỘC THÁNH CHIẾN TẠI VIỆT NAM - Trang 49

Đầu đời nhà Trần, năm 1232 đã cho mở khoa thi Thái Học Sinh để lấy Tiến
Sĩ. Nam 1247 đặt ra Tam Khôi (Trạng Nguyên, Bảng Nhãn, Thám Hoa) và
mở khoa thi Tam Giáo (Nho Thích Lão). Năm 1253, lập Quốc Học Viện để
giảng Tứ Thư và Ngũ Kinh. Tất cả đều là công trình của nhà Nho.
Về phía Phật Giáo, dưới thời Lý-Trần cũng có một số cao tăng am tường về
Tam Giáo như Vạn Hạnh, Đạo Hạnh, Viên Thông, Mãn Giác, Bảo Giám
v.v... Các cao tăng này đã giảng dạy văn học cho các tăng ni và đào tạo một
số cư sĩ nổi tiếng như Lý Công Uẩn, Tô Hiến Thành, Ngô Văn Hòa, v.v.
Nhưng đa số vua Nhà Trần và các tăng sĩ đã chú tâm nghiên cứu và tu
luyện về thiền để phát triển đạo Phật và siêu thoát hơn là lo xây đắp nền
văn học dân tộc. Vua Trần Thái Tông soạn bộ Thiền Tông Chỉ Nam, Trần
Nhân Tông viết bộ Thiền Lâm Thiết Chủy Ngữ Lục, Lương Thế Vinh soạn
Thiền Môn Khoa Giáo, v.v. Không thấy có tác phẩm quan trọng nào của
các thiền sư để lại ngoại trừ một số bài kệ khô khan hay văn bia mà thôi.
3.- Về phương diện đạo lý
Mặc dầu Phật Giáo được vua quan tôn sùng, cao tăng làm Quốc Sư, có rất
nhiều chuyện phản đạo lý rất tệ hại đã xẩy ra dưới đời Lý-Trần, những tệ
hại này chưa bao giờ có trong các thời kỳ khác.
Năm 1028, Lý Thái Tổ, một ông vua do Phật Giáo đưa lên, vừa qua đời, tế
táng chưa xong thì ba hoàng tử là Võ Đức Vương, Dục Thánh Vương và
Đông Chinh Vương đã đem quân vây thành để tranh ngôi của Thái Tử Phật
Mã. Nhờ tướng Phụng Hiểu dẹp loạn, Thái Tử Phật Mã mới được lên ngôi,
tức Lý Thái Tông.
Lý Nhân Tông (l072 - 1127) lên ngôi mới chỉ 7 tuổi. Mẹ là Thái Phi có tính
hay ghen ghét, thấy Dương Thái Hậu nắm quyền thì không yên tâm, xui Lý
Thánh Tông bắt Thái Hậu và 72 thị nữ giam rồi đem giết.
Chuyện loạn nhân ghê tởm nhất chưa từng có trong lịch sử lại xẩy ra dưới
thời Phật Giáo tham chánh, đó là chuyện Trần Thủ Độ dùng những thủ
đoạn gian ác, phi luân và bẩn thỉu để cướp ngôi nhà Lý và lập nên nhà
Trần, khởi đầu một thời kỳ hưng thịnh nhất của Phật Giáo.
Cuối đời nhà Lý, Lý Huệ Tông (1211 - 1225) không có con trai, lập Chiêu
Thánh công chúa là Phật Kim, mới 7 tuổi, làm Thái Tử. Năm 1224, Huệ