Daniel Ellsberg
Những bí mật về chiến tranh Việt Nam
Dịch giả: Tĩnh Hà - Kiều Oanh
Giai đoạn mở đầu: Việt Nam 1961
Mùa thu năm 1961, không phải mất nhiều thời gian để khám phá ra rằng
chúng ta hầu như không thể giành được thắng lợi ở Việt Nam. Tôi chỉ mất
gần một tuần trong chuyện thăm đầu tiên để hiểu ra điều đó. Với việc tiếp
cận đúng nguồn thông tin, nói chuyện với đúng đối tượng dân chúng, bạn
có thể nhanh chóng có được một cái nhìn xác thực. Bạn không phải nói
tiếng Việt Nam, cũng không cần phải biết lịch sử, triết học hay văn hoá
châu Á mới có thể biết được rằng mọi việc chúng ta đang cố gắng làm đều
chẳng đem lại kết quả tốt đẹp gì hơn. Tôi đã đọc đâu đó rằng bạn không
cần phải là một nhà ngư học mới biết được khi nào thì một con cá bị chết
thối.
Tôi là thành viên cấp cao của một lực lượng đặc nhiệm thuộc Lầu Năm
Góc, tới thăm Đoàn Cố vấn viện trợ quân sự Mỹ (MAAG) ở Việt Nam với
một giấy phép có thể "đi bất cứ đâu, xem bất cứ cái gì". Trưởng đoàn cố
vấn viện trợ quân sự Mỹ, tướng Lionel McGan, đã yêu cầu các thành viên
tham mưu của ông ta giúp chúng tôi bằng mọi cách để chúng tôi có thể nói
một cách thẳng thắn. Đặc biệt, có một viên đại tá, người mà tôi đã nói
chuyện vào thời gian gần cuối nhiệm kỳ của ông ta ở Việt Nam, đã có ý
định chuyển giao lại những gì ông ta thu thập được ở đất nước này cho một
người nào đó mà người đó có thể nói được với công chúng ở Washington.
Ông đã cho tôi xem các hồ sơ của Đoàn cố vấn viện trợ quân sự Mỹ và kéo
ra hàng đống những cặp tài liệu, và tôi đã thức trắng mấy đêm để đọc, phân
loại các kế hoạch, báo cáo và các bản phân tích những chương trình của
chúng ta và triển vọng của nó ở Việt Nam.
Mùi mốc của tài liệu rách nát hiện hữu ở mọi chỗ, và ông bạn đại tá của tôi
