chiếu ngủ đã bị cháy, những nền lò sưởi cháy đen, một bà già đang nhặt lên
một chiếc ấm trà từ đống tro tàn. Tôi đã không nghĩ tới cảnh tượng đó trong
suốt 7 năm. Bây giờ nghĩ lại cảnh đó, tôi thấy những bức ảnh tôi đã chụp và
đưa cho các tướng lĩnh và cho Korner xem trong cuộc họp. Tôi thấy hình
ảnh một cô bé gái nhỏ nhắn cầm con búp bê nhựa bị cháy đen trên tay, tôi
thấy Việt Nam.
Mùa xuân năm 1966, có một cuộc nổi dậy lớn nữa của Phật giáo ở Quân
đoàn 1, các tỉnh phía bắc của miền Nam Việt Nam, gồm các thành phố Huế
và Đà Nẵng. Trước khi xảy ra việc này, Hubert Humphrey đã đến Sài Gòn
trong một chuyến thăm ngắn để đề nghị sự ủng hộ công khai của tướng Kỳ.
Trước sự ủng hộ mạnh mẽ của người Mỹ, Kỳ quyết định không cần tới
tướng Nguyễn Chánh Thi, kẻ cạnh tranh lớn nhất của ông ta, và có thể nói
là người chỉ huy quân sự giỏi nhất trong quân đội Việt Nam cộng hoà. Mặc
dù cả Kỳ và Thi đều theo đạo Phật, Thi chịu trách nhiệm ở Quân đoàn 1
gần Đà Nẵng, đã có mối quan hệ gần gũi hơn với những người theo đạo
Phật ở phía bắc. Khi Kỳ vận động ông ta, Thi đã từ chối đi và củng cố lại
nhóm theo đạo Phật. Họ coi thường chính quyền ở Sài Gòn và sát nhập các
lực lượng với Thi, gây áp lực nhằm thay thế chính quyền Kỳ bằng các cuộc
bầu cử quốc gia.
Lúc này, Lodge và MACV đã có kế hoạch đưa quân lính thuỷ đánh bộ
người Việt Nam tới Đà Nẵng cùng với các loại xe tăng và sự hỗ trợ của
không quân để dập tắt cuộc nổi dậy. Trong khi đó, các thầy tu (chủ yếu là
phụ nữ và trẻ em tham gia) đã lập lên các bàn thờ Phật trên đường phố và
ngồi cạnh đó. Các xe tăng của Sư đoàn 1 Quân đội Việt Nam cộng hoà
đóng quân ở Quân đoàn 1 đã tới chỗ các bàn thờ và dừng lại. Những chiếc
xe tăng này sẽ không đè qua các bàn thờ. Điều đó chứng tỏ rằng lính lái xe
tăng đã sẵn sàng tham gia vào cuộc nổi dậy của những người theo đạo Phật.
Nhưng ngày 7-4, ngày tôi đang báo cáo trước Hội đồng đặc nhiệm, thì
