định của chính phủ đưa ra với hy vọng giúp cho Tổng thống và phần còn lại
của chính quyền để làm cho mọi việc tốt đẹp hơn, không gây ra nguy hiểm
hay sai lầm để có những quyết định trong tình trạng xung đột và bấp bênh,
Việt Nam là một ví dụ điển hình về việc không có lý do gì thực sự là cấp
bách - để sửa đổi. Sau hai năm ở đó tôi nghĩ tôi đã nhận thức được một
phần của vấn đề và một câu trả lời hợp lý cho nó là: một nỗ lực có chủ ý
của những quan chức cấp cao nhằm một cách thức để né tránh và lừa gạt
trong nội bộ. Tôi tìm ra hai cách để làm điều này là: phớt lờ nó đi và trừng
phạt nó.
Cái mà tôi coi như một "bài học lớn về Việt Nam" là sự tác động của những
thất bại chính trị đối với các hoạt động đối nội mà thực chất sự lừa dối các
nhà lãnh đạo, nhưng lại được họ ngầm khuyến khích. Đó là kết quả của một
quá trình nhận thức sai lầm từ cấp Tổng thống cho tới những người thừa
hành. Đây là thất bại của bộ máy quan liêu mà tôi đã nghi ngờ. Có những
tình huống - như ở Việt Nam là một ví dụ - mà ở đó chính phủ Mỹ, bắt đầu
trở nên kém cỏi, nhưng không hề nhận ra và sẽ không thể học được bài học
đó. Ở Việt Nam có cả một đống những điều không thể học hỏi được một
cách máy móc, lại bị giấu giếm và không được cập nhật bởi những cách cư
xử thụ động. Đã có một bước thay đổi nhanh chóng về nhân sự và một sự
thiếu hụt về tổ chức chính quyền ở tất cả các cấp. Rạch Kiến là một ví dụ
hoàn hảo: một viên chỉ huy tiểu đoàn sĩ quan không có kinh nghiệm bộ
binh nào, người vừa mới gặp viên chỉ huy đại đội của anh ta khi họ cùng
chiến đấu trong một cuộc hành quân 8 tháng trên cùng một hoàn cảnh
tương tự, đã thậm chí không hề ý thức được rằng đây chính là những quân
Mỹ đã từng đến thăm họ trước đó.
Như Trần Ngọc Châu nói với tôi vào năm 1968: "Người Mỹ các ông có
cảm giác như đã đánh trận trong bảy năm. Các ông không hề như vậy. Các
ông chỉ mới đánh trong một năm, bảy lần". Đã có một thất bại chung nhất
để học bài học lịch sử hoặc để phân tích hoặc thậm chí để ghi lại những
