mạnh quân sự để tái chiếm Việt Nam. Nói tóm lại, khi không có đủ lực
lượng, bị dư luận chỉ trích, chính phủ hoạt động không hiệu quả vì chia rẽ
nội bộ, mưu toan người Pháp tại Đông Dương cũng giống như mưu toan
xuẩn ngốc của nước Anh hùng mạnh và đoàn kết tại Miến Điện vậy. Với
tình hình hiện nay, chiến tranh du kích sẽ tiếp diễn lâu dài".
Tại Rand, tháng 9-1969, khi đọc tiếp những tập đầu tiên mà tôi mang từ
Washington về, tôi thấy những đánh giá ban đầu của Vincent về tình hình
luôn nhất quán với đánh giá trong những năm tiếp theo đó. Và những cuộc
thảo luận cũng không thiếu những sự kiện chính trị làm cơ sở cho những
đánh giá này, thậm chí cả những sự thật không mấy dễ chịu.
Cụm từ "sự thật không mấy dễ chịu" đó xuất hiện nổi bật trong tuyên bố bí
mật vì chính sách tại Đông Dương của Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 27 tháng 9-
1948, một năm rưỡi trước khi chúng tôi đề cập tới những gì tuyên bố này
gọi là "trách nhiệm can thiệp".
"Chúng ta không hối thúc người Pháp đàm phán với ông Hồ Chí Minh mặc
dù hiện nay có lẽ ông Hồ đang được đa số người Việt Nam ủng hộ vì ông là
người Cộng sản và nhiều nhân vật có ảnh hưởng trong chính phủ của ông
Hồ cũng là người cộng sản.
Khó khăn lớn nhất của chúng ta khi nói chuyện với người Pháp và nhấn
mạnh những gì nên và không nên làm là việc chúng ta không thể đưa ra
một giải pháp thực tiễn nào đối với vấn đề Đông Dương bởi vì tất cả chúng
ta đều nhận thức được một sự thật không mấy dễ chịu là nhà Cộng sản Hồ
Chí Minh là nhà lãnh đạo tài ba và có năng lực nhất ở Đông Dương và bất
kỳ một thủ đoạn nào muốn loại bỏ ông Hồ đều mang lại hậu quả khôn
lường. Chúng ta ngại ngần không muốn thúc ép người Pháp quá nhiều hay
can thiệp quá sâu chừng nào mà chúng ta không ở vị thế có thể đưa ra một
