biên giới mở cửa để Cộng sản Trung Quốc giúp phong trào độc lập của Việt
Minh. Như ông Vũ Văn Thái tại Rand nói: "Từ lúc đó trở đi, người Pháp
không thể đánh bại lực lượng Việt Minh". Người Pháp đã nhụt chí về triển
vọng chiến thắng và muốn rút lui. Điều này rất thực tế. Nhưng cùng thời
điểm đó, với lý do tương tự - phản ánh thông qua nền chính trị trong nước
của Mỹ - chính quyền Mỹ, về mặt chính trị mà nói, không thể cho phép
Pháp thất bại hay rút lui (vì Mỹ không muốn gửi quân tham chiến cùng với
Pháp). Đó là khởi đầu của những gì sau này tôi gọi là "bộ máy bế tắc". Kể
từ đó, người Pháp là công cụ của người Mỹ trong cuộc chiến này hơn là
người bạn đồng minh, với việc Mỹ thúc ép và tiếp tục cung cấp viện trợ,
cuối cùng lên tới 85%. Nước Mỹ, trong nước và ngoài nước thường bị buộc
tội là vô tình bán "những giá trị" của mình, thì ở đây Mỹ không bán "dân
chủ, tự quyết, độc lập, tự do". Những giá trị của Mỹ áp đặt lên Việt Nam là:
thà là Pháp còn hơn là Cộng sản. Một số người Việt Nam tán thành với điều
đó nhưng đa phần thì không, và Mỹ đang cấp tiền cho Pháp để tống giam
hoặc thủ tiêu những ai không tán thành. Do vậy bằng nguồn viện trợ của
mình, Mỹ đang thể hiện giá trị của mình đối với Việt Nam: thà là chiến
tranh, hay chết còn hơn là Cộng sản. Khẩu hiệu này rất quen thuộc ở nước
Mỹ vào thời điểm đó nhưng không quen thuộc tại một đất nước nơi mà
người Cộng sản đang lãnh đạo phong trào độc lập dân tộc.
Sau này tôi biết, các quan chức Mỹ luôn tin tưởng rằng những giá trị này
thực sự là tốt nhất cho người dân Việt Nam, cũng như cho Mỹ. Người
Pháp, chế độ Ngô Đình Diệm, các tướng tá người Pháp tốt cho Việt Nam
hơn là Cộng sản. Có cơ sở để người ta tin rằng nhiều người Việt Nam rất
ngây thơ và bị lừa phỉnh về những gì mà chiến thắng của Cộng sản sẽ mang
lại cho họ. Nhưng tôi cũng nhận ra rằng đến lượt chúng ta, những quan
chức Mỹ cũng không hay biết gì về bản chất của người Pháp hay của các
chế độ Sài Gòn khác nhau mà chúng ta hậu thuẫn hoặc động cơ khiến
người dân Việt Nam cầm súng đứng lên, chống lại các thế lực siêu phàm
hơn - và trên hết là gánh nặng của một cuộc chiến tranh đối với người dân
